بررسی ژرف‌ساخت اسطوره‌ای تصویر حلزون در مجموعه‌ی آن حلزون آن حلزون محزون (آخرین مجموعه‌ی محمدرضا کلهر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان

چکیده

نقد اسطوره‌­شناختی که گاهی نقد کهن­‌الگویی هم گفته می­‌شود، توجه خود را بر عناصر عام، تکراری و قراردادی در ادبیات متمرکز می­‌کند، عناصری که نمی­‌توان آن­ها را در چارچوب سنت یا تأثیرات تاریخی توضیح داد. این نوع نقد هر اثر ادبی را به منزله‌ی بخشی از کل ادبیات مطالعه می­‌کند. اصل پایه‌ی این نوع نقد آن است که کهن­‌الگوها ـ تصاویر، شخصیت­‌ها، طرح­‌های روایی و درون­مایه­‌های نوعی و سایر پدیده­‌های نوعی ادبیات ـ در تمامی آثار ادبی حضور دارند و به این ترتیب، شالوده­‌ای را برای مطالعه‌ی ارتباطات متقابل اثر فراهم می­‌آورد. شاعر با انتخاب حلزون به عنوان یک نشانه‌ی زبانی میان خود و حلزون دست به همذات­‌پنداری ­زده و خود را با حلزون در یک یگانه­‌انگاری استعاری در جوهر شعرش یگانه ساخته است. او با انتخاب حلزون که  با هستی او یگانه شده، تصاویر گوناگونی در شعر خلق کرده که خواننده را به ژرفای متن می­‌کشاند. از سوی دیگر او با برگزیدن لحنی روایی حلزون را همانند یک شخصیت داستانی در شعرش تصویر کرده و سبب شده تا خواننده در شط زمان شناور شود. لحن روایی موجب شده که حلزون همانند یک شخصیت داستانی عرصه‌ی شعر شاعر را درنوردد و افق متن را به سوی خوانشی فراواقعیت و اسطوره­‌ای بگشاید. به این دلیل در این اثر حلزون به عنوان نشانه­‌ای از خود شاعر نقد کهن­‌الگویی شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Mythical Deep Structure of the Image of Snail in The Snail, The Plaintive Snail (The Last Poetry Collection of Mohammad Reza Kalhor)

نویسنده [English]

  • Nasrin Ali Akbari
چکیده [English]

As called archetypal criticism interchangeably, mythological criticism focuses on the common, recurrent, and conventional elements in literature that cannot be explained in terms of tradition or historical influences. This kind of criticism studies every literary work as a part of the whole of literature. According to this type of criticism, the archetypes – including images, characters, plot, and theme – are present in all literary works; thus, providing a ground for studying the mutual interactions of the works. By choosing the snail as a linguistic sign, the poet identifies with snails; therefore, they are both unified within a metaphorical monism as the essence of his poetry. By choosing the snail as unified with his being, the poet creates diverse images in his poetry that draw the reader into the depths of text. On the other hand, he describes the snail in his poetry with a narrative tone like a fictional character and makes the reader undecided. The tone of the narrative puts the snail as a fictional character that transcends the poet's work and opens the horizon of the text into a hyperreal and mythical reading. For this reason, the snail as a sign of the poet himself makes this work a proper subject to the archetypal criticism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Myth
  • Deep Structure
  • Identification
  • Poet
  • Snail
  • Mohammad Reza Kalhor
  • Behistun
قرآن کریم.
الیاده، میر چا (۱۳۸۸)، مقدس و نامقدس، ترجمه بهزاد سالکی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- (۱۳۹۲)، اسطوره بازگشت جاودانه، ترجمه بهمن سرکاراتی، تهران: طهوری، چاپ سوم.
- (۱۳۹۲)، آیین ها و نمادهای تشرف، ترجمه مانی صالحی علامه، تهران: نیلوفر.
بهار، مهرداد (۱۳۶۲)، پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: توس.
بیرلین، ج. ف. (۱۳۸۶)، اسطوره های موازی، ترجمه عباس مخبر، تهران: مرکز.
جابز، گرترود (۱۳۷۰)، سمبل ها کتاب اول جانوران، ترجمه محمدرضا یقاپور، تهران: مترجم.
حافظ شیرازی، خواجه شمس الدین محمد (بی تا)، دیوان، تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: زوار.
شوالیه، ژان و الن گربران (۱۳۸۲)، فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضایلی، جلد سوم، تهران: جیحون.
شوالیه، ژان و السن گربران (۱۳۸۵)، فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضایلی، جلد چهارم، تهران: جیحون.
فرنبغ دادگی (۱۳۶۹)، بندهش، گزارش مهرداد بهار، تهران: توس.
فریزر، جیمز (۱۳۸۴)، شاخه ی زرین، ترجمه کاظم فیروزمند، تهران: آگاه، چاپ دوم،
قرشی، امان الله (۱۳۸۹)، آب و کوه در اساطیر هند و ایرانی، تهران: هرمس، چاپ دوم.
کلهر، محمدرضا (۱۳۹۴)، آن حلزون آن حلزون مخترون، تهران: نشر داستان.
کمپل، جوزف (۱۳۸۹)، قهرمان هزار چهره، ترجمه شادی خسروپناه، مشهد: گل آفتاب گردان، چاپ چهارم.
کوپر، جی، سی (۱۳۷۹)، فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمه ملیحه کرباسیان، تهران: فرشاد.
کوپر، جی، سی (۱۳۹۲)، فرهنگ نارهای آیینی، ترجمه رقیه بهزادی، تهران: علمی.
گرین، ویلفرد و دیگران (۱۳۷۶)، مبانی نقد ادبی، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: نیلوفر.
مکاریک، ایرنا ریما (۱۳۸۴)، دانشنامه ی نظریه های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه.
ه ال، جیمز (۱۳۸۰)، فرهنگ نگارهای نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمه رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر.
یونگ، کارل گوستاو (۱۳۹۰)، چهار صورت مثالی، ترجمه پر ویمن فرامرزی، مشهد: به نشر، چاپ سوم.