بررسی مؤلّفه‌های رئالیسم جادویی در رمان ئێواره‌ی په‌روانه‌ی بختیار علی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی و پژوهشگر پاره وقت پژوهشکده ی کردستانشناسی، دانشگاه کردستان

2 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه کردستان

چکیده

رئالیسم جادویی، یکی از شاخه های مکتب واقعگرایی است که در آن عناصر سحر و جادو و وهم و خیال چنان با عناصر واقعی آمیخته می‌شوند که تشخیص آنها به آسانی ممکن نیست و حقایق و جزئیات زندگی در آن با ترکیب دو عنصر واقعیت و خیال طوری بیان می‌شوند که حوادث خیالی، حقیقی و طبیعی جلوه می‌کنند و خواننده به آسانی حوادث و کنش‌های فراواقعی را می‌پذیرد. رئالیسم جادویی دارای مؤلفه‌های مختلفی است که مهمترین آنها عبارتند از: دوگانگی، رازگونگی، استحاله، عینیت، سکوت اختیاری و صدا و بو. این سبک داستان‌نویسی با نام آمریکای لاتین و گاهی با نام خاورزمین شناخته شده، اما در نهایت به یک سبک جهانی بدل شده و نویسندگان ادبیات ملل مختلف جهان آن را در آثار داستانی خود به کار گرفته‌اند. در ادبیات کردی نیز برخی از نویسندگان و رمان‌نویسان این سبک ادبی را برای آثار خود برگزیدهاند. یکی از برجسته‌ترین این رمان‌نویسان بختیار علی، شاعر و رمان‌نویس سرشناس کردستان عراق است که در واقع پرچم دار این سبک ادبی در ادبیات کردی به حساب می‌آید. مهمترین اثر بختیار علی که می‌توان برخی از مؤلفه‌های رئالیسم جادویی را در آن یافت، رمان ئێواره‌ی په‌روانه
است که در آن با بهره‌گیری از این سبک ادبی به بیان درد و رنج ملت کرد و جستجوی هویت گمشده‌ی آنها و معضلات و مشکلاتی که جامعه‌ی سنتی کردی با آنها مواجه است، پرداخته است. در این پژوهش تلاش می‌شود با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، مهم‌ترین مؤلفه‌های رئالیسم جادویی، در رمان ئێواره‌ی په‌روانه بختیار علی بررسی شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بختیار علی این مؤلفه‌ها را در قالب دوگانگی و تقابل جهان خیالی و واقعی، رازگونگی پرواز پروانه‌ها در جای جای رمان به ویژه در روز اعدام پروانه، استحاله پروانه به گرد و غبار، کشمکش پروانه برسر دنیای خیالی، عینیت در غبار شدن پروانه‌ها و صدا و بو در صدای مرگ و بوی خون به کار برده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Elements of Social Realism in Bakhtiar Ali’s Parwane's Evening

نویسندگان [English]

  • Hasan Sarbaz 1
  • Chnour Mohamadi 2
چکیده [English]

Magic Realism is a mode of literary realism in which elements of magic and fantasy are mixed with everyday facts, so that it is sometimes impossible to know fction from fact. In this mode of writing, fantastic and supernatural events are presented in a way that the reader accepts them a natural and real. As a school of writing, it has a few elements which include binary opposition, mystery, metamorphosis, objectifcation, willing silence, sound and smell. Sometimes attributed to Latin America or the Middle East, Magic Realism is now a universal literary mode practiced by many author from around the globe. Among these authors is Iraqi Kurdish Bakhtiar Ali who is indeed the forerunner of this style of writing in Kurdish. Ali’s most characteristic novel in this mode is Parwane's Evening in which the author deals with Kurdish people’s sufferings, their search for their lost identity and the problems in traditional Kurdish society. Tis study is an attempt to apply a descriptive-analytical methodology to identify the typically magical realist elements in Ali’s novel. Te results of the study show that these elements are embodied as fact/fction bipolar, mysterious flight of the butterflies, especially on the day Perwane is executed, metamorphosis of Perwane into dust, the struggle of Perwane over the unreal world, objectifcation in the metamorphosis of the butterflies, and the use of sound and smell for death and blood respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Magic Realism
  • elements of magic realism
  • Bakhtial Ali
  • Parwane's Evening
الف) فارسی و عربی
 ابو احمد، حامد (۲۰۰۱) فی الواقعیة الحریة، قاهره: د. ط.
احمدزاده، هاشم (۱۳۸۶) از رمان تا ملت. ترجمه ی بختیار سجادی، سنندج: دانشگاه کردستان.
آن بوورز، مکی (۱۳۹۳) کلید واژه های ادبیات: رئالیسم جادویی، ترجمه ی موسسه ی خط ممتد اندیشه، زیر نظر عباس ارض پیما. تهران: نشانه.
بی نظیر، نگین و رضی، احمد (۱۳۸۹) «در هم تنیدگی رئالیسم جادویی و داستان موقعیت تحلیل موردی گیاهی در قرنطینه»، مجله ی بوستان ادب، ش. چهارم، صم۔ ۴۶-۳۰.
پارسی نژاد، کامران (۱۳۸۲) مبانی و ساختار رئالیسم جادویی»، مجله ی ادبیات داستانی، ش. ۶۷ - ۶۶، صص. ۹- 5.
ثروت، منصور (۱۳۹۰) آشنایی با مکتب های ادبی، چاپ سوم. تهران: سخن.
حق روستا، مریم (۱۳۸۵) تفاوت میان رئالیسم جادویی و رئالیسم شگفت انگیز و نقش زاویه دید در آنها با بررسی آثار گابریل گارسیا مارکز و آلخو کار پینتر، پژوهش زبان، ش. ۳۰، صص 34-17.
سلیمی، علی و دیگران (۱۳۹۲) تحلیل بخشی از داستان های مجموعه ی دمشق الحرائق زکریا تامر از منظر رئالیسم جادویی، فصلنامه نقد اداب معاصر عربی ش. ۵، صص. ۱۰۲-۸۲.
شمیسا، سیروس (۱۳۹۰) مکتب های ادبی، چاپ چهارم، تهران: قطره.
عبدی، صلاح الدین (۲۰۱۲) الواقعیة السحریة فی أعمال إبراهیم الکونی (روایة الورما نموذجا)»، مجلة العلوم الانسانیة الدولیه، العدد ۱۹، صص. ۱۰۸- ۸۹.
فاریس، وندی. ب (۱۳۸۴) ضرورت وجود دیگری، (نقد فرهنگی رئالیسم جادویی). ترجمه ی رخساره قائم مقامی، مجله فارابی، ش. ۵۸، صص. ۲۸-۳۹.
گسیخان، حمیدرضا (۱۳۹۰) یررسی مؤلفه های رئالیسم جادویی در طبل حلبی از گونتر گراس و یکصد سال تنهایی از گابریل گارسیا مارکز»، مجله ی زبان پژوهی دانشگاه الزهرا، ش. ۴، صص. ۱۲۶-۱۰.
مسجدی، حسین (۱۳۸۹) رئالیسم جادویی در آثار غلامحسین ساعدی، متن شناسی ادب فارسی، دوره جدید، ش. ۴، صص. ۱۰۴-۹۳ ۱۴.
میر صادقی، جال (۱۳۸۷) راهنمای داستان نویسی، تهران: سخن ۱۵.
ناظمیان، رضا و دیگران (۱۳۹۳) بررسی گزاره های رئالیسم جادویی در رمان های عزاداران بیل غلامحسین ساعدی و شبهای هزار شب نجیب محفوظ، مجله ادب عربی، ش. ۲، صص. ۱۷۸ - ۱۵۷.
نیکوبخت، ناصر و رامین نیا، مریم (۱۳۸۴) بررسی رئالیسم جادویی و تحلیل رمان اهل غرق، فصلنامه پژوهش های اننی، ش. ۸، صص. ۱۵۴-۱۳۹
 
کردی)
 بێخاڵی، نووری (2000) "بونیادە مەعریفییەکانی دەق لە ئێوارەی پەروانەی بەختیار عەلی دا"، گۆڤاری ڕامان. ژ.51، لل.118-115.
جامی، نیهاد (2000) "خوێنزانی جەنگەڵ لە ئێوارەی پەروانەدا"، گۆڤاری ڕامان. ژ.51، لل 114-107.
حەیدەری، شیروان ئیبڕاهیم (2000) "کازیوەی عیشق و ئێوارەی پەروانە"، گۆڤاری ڕامان، ژ.51، لل. 139-129.
عەلی، بەختیار (2014) ئێوارەی پەروانە، چاپی شەشەم، سڵێمانی: ئەندێشە.
قادر، هیوا (2000) "ڕۆمانی ئێوارەی پەروانە لە نێوان جەنگی عەشق و جەنگی فیکردا"، گۆڤاری ڕامان. ژ.51، لل. 99-93.