استعاره‌ی فضا در کُردی کلهری: بررسی حرف اضافه‌ی مکانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه زبان و ادبیات انگلیسی و زبان شناسی، دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی معناشناختی حروف اضافه قصد دارد تا به بررسی یکی از پرکاربردترین حروف اضافه کُردی کلهری /naw/ در چارچوب معنی­‌شناسی شناختی بپردازد. ماهیتِ روش انجام این پژوهشِ کیفی، توصیفی-تحلیلی است. داده­‌ها از مصاحبه با گویشوران این گویش کُردی به دست آمده و اصالت آن‌ها نیز به تأیید گویشوران بومی رسیده است. جهت تحلیل این حرف اضافه­‌ی مکانی، ابزار نظری به کار گرفته شده طرح­واره­‌ها­ی تصوری در رویکرد شناختی هستند. این پژوهش سعی دارد تا با استفاده از طرحواره­‌ی تصوری حجمی نشان دهد که در شبکه­‌ی معناییِ این حرف اضافه­‌ی پر­کاربرد، سه معنای متمایز «در»­، «درون/داخل»، «در طول/ در مدّت» و یک خوشه­‌ی معنایی وجود دارد که معنای اولیه­‌ی آن در زبان فارسی «در» می­‌باشد. همچنین این حرف اضافه­‌ی مکانی مفاهیم انتزاعی را طوری مفهوم­‌سازی می­‌کند که گویی دارای حجم هستند که می­‌توان به آن­‌ها داخل و یا از آن­‌ها خارج شد. یافته­‌های پژوهش، حاکی از آن است که این حرف اضافه مکانی، بین موضوع­‌های یک محمول رابطه­‌ی «ظرف­/مظروفی» برقرار می­‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Space Metaphor in Kalhuri Kurdish: A Semantic-Cognitive Study of the Spatial Preposition /-naw/

نویسنده [English]

  • Masoud Dehghan
Department of English Literature and Linguistics, Faculty of Literature and Foreign Languages, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
چکیده [English]

The present study aims to investigate one of the most widely used prepositions, ­i.e. ­/­naw/ in Kalhori Kurdish dialect from cognitive perspective. The methodology of this qualitative study is descriptive-Analytic. The data,­ whose authenticity has been approved by native speakers, has been extracted from interviewing with Kurdish speaking speakers. Also, in order to analyze this Kurdish preposition as a spatial preposition, the theoretical tools used are image schemas in cognitive approach. In this regard, by using container image schemes, the present study intends to show that in the semantic network of this spatial preposition, there are three distinct meanings: "in", "inside", "during­" and one semantic cluster that its prototypical meaning is "in­". Also, this spatial preposition conceptualizes abstract concepts, as if they have containment that each can be taken inwards and outwards. The findings show that this spatial preposition establishes the "container/containee" relation between the arguments of a predicator.

کلیدواژه‌ها [English]

  • spatial prepositions
  • Kalhori Kurdish
  • cognitive semantics
  • space metaphor
  • container image schema
 
منابع
منابع فارسی
ایمانی، محمود (۱۳۹۵)، بررسی معانی حروف اضافه در متن قرآن مجید از منظر معنی شناسی شناختی، رساله ی دکترای تخصصی دانشگاه علامه طباطبایی.
دهقان، مسعود (۱۳۹۷). بررسی چندمعنایی حروف اضافه ی lae //، /wae/ ، /waegraed/ و /waepi/ در گردی کلهری بر اساس رویکرد شناختی»، مجلهی جستارهای زبانی. دوره 9، شماره ۲، صص ۳۳-۱
راسخ مهند، محمد (۱۳۸۹). «بررسی معانی حروف اضافه ی مکانی فرهنگ سخن براساس معنی شناسی شناختی. مجلهی ادب پژوهی. ش. ۱۴. زمستان ۱۳۸۹. صص، ۶۶-۴۹
راسخ مهند، محمد (۱۳۹۲) در آمدی بر زبان شناسی شناختی: نظریه ها و مفاهیم. تهران: سمت
زاهدی، کیوان و عاطفه محمدی زیارتی (۱۳۹۰). «شبکهی معنایی حرف اضافهی فارسی «از» در چارچوب معنی شناسی شناختی». تازه های علوم شناختی، صص، ۶۷-۸۰.
صفوی، کورش. (۱۳۷۹)، درآمدی بر معنی شناسی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
گلفام، ارسلان و فاطمه یوسفی راد (۱۳۸۸). «رویکرد معناشناسی شناختی به حروف اضافه ی مکانی زبان فارسی از منظر آموزشی، مطالعه موردی: حرف اضافه در»، مجله ی پژوهش زبان های خارجی. ش. ۵۶ (ویژه نامه ی انگلیسی). از صص ۱۷۹-۱۶۷.
یوسفی راد، فاطمه (۱۳۸۸). بررسی حروف اضافه زبان فارسی در چارچوب معناشناسی شناختی با نگاه ویژه به حروف اضافی مکانی. رساله ی دکترای تخصصی، دانشگاه تربیت مدرس
 
منابع لاتین
Croft, W. & Cruse, D.A. (2003). Cognitive Linguistics. Cambridge University Press.
Evans, V. & Tyler, A. (2004). Spatial experience, lexical structure and motivation: the case of in. In G.
Radden and K. Panther (eds.). Studies in Linguistic Motivation. Pp. 157-192. Berlin: Mouton de Gruyter
Evans, V. & Green, M. (2006). An introduction to Cognitive Linguistics. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Lakoff, G. and Johnson, M. (1980). Metaphors we Live by. Chicago: University of
Chicago Press. Lakoff, G. (1987). Women Fire and Dangerous Things: What Categories Reveal About the Mind Chicago: University of Chicago Press.
Langacker, R. W. (1987). Foundations of Cognitive Grammar (Volume 1). Stanford: Stanford University Press
Saeed, J. (1997). Semantics. Blackwell publishers.
Talny, L. (2000). Toward a Cognitive Semantics (2 vols). Cambridge, MA: MIT Press
Tyler, A. & Evans, V. (2003). The Semantics of English Prepositions: Spatial Scenes, Embodied Meaning and Cognition. Cambridge: Cambridge University Press
Ungerer, H. J. & Schmid, F. (1996). An Introduction to Cognitive Linguistics. London: Longman