لێکدانەوەی بەستێن لە دەقی شیعریدا: بەراوردی بەرهەمی شێرکۆ بێکەس و ئەحمەد شاملوو بە نموونە

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشگاه فنی کردستان، سلیمانیه، کردستان عراق

2 کارشناس ارشد زبان‌شناسی همگانی، سلیمانیه، کردستان عراق

10.34785/J013.2020.929

چکیده

ئەم لێکۆڵینەوەیە کارکردنە لە سەر کۆنتێکستی دەقی شیعری. بەو پێیەی کۆنتێکست بریتییە لەو ڕێڕەوەی کە بە هۆی ڕێکەوتن لە نێوان قسەکەر و گوێگردا دەبێتە هۆکار بۆ ئاشکراکردنی مانای وشەکان، یان ژینگەیەکی زمانەوانییە و بە وشە و دەستەواژە و ڕستە دەورە دراوە؛ یا خود کۆمەڵێک بارە کە دەوری قسەکردنی داوە. لەم سۆنگەشەوە کار لە سەر دیاری‌کردنی ئەو مانایە دەکات کە دالەکان لەم ڕێڕەوەوە دەیبەخشن. بە مانایەکی تر، ڕێڕەوی کۆنتێکست دەبێتەوە بە دالێکی تر کە لە سەر دالە ئاساییەکان دروست دەبێتەوە؛ چونکە خودی کۆنتێکست تێکستێکی مانایی دروست دەکات و کاریگەریی دەبێت لە سەر ئەنجامی ماناکان، یان میکانیزمی دەقەکە، بەو پێیەی ئەو کۆنتێکستەی کە مانای وشەکە دیاری ­دەکات، کۆنتێکستی زیهنییە دواتر پەیوەست دەبێت بە زمانەوە، نەک قسەوە. بەمەش، لەگەڵ سۆسێر جیاوازە، چونکە لەم ڕوانگەوە لای سۆسێر جارێک ڕەگەزی زمان، جارێک ڕەگەزی قسەکردن ڕۆڵ دەگێڕن. جۆری ئەو کۆنتێکستەی کراونەتە بنەمای ئەم لێکۆڵینەوەیە، ئەو جۆرانەی کۆنتێکستن کە ڤان دایک دیاری ­کردوون. هۆکاری هەڵبژاردنی ڤان دایکیش ئەوەیە کە پۆلێنبەندییەکەی لەوانی تر فراوانترە بۆ کار لەسەرکردن. ئەم لێکۆڵینەوەیە پێک‌هاتووە لە دوو بەش: لە بەشی یەکەمدا کار لە سەر چەمک و پێناسەی تێکست کراوە، دواتر قسە لە سەر چەمک و پێناسەی کۆنتێکست کراوە و بۆچوونە جیاوازەکان خراونەتە ڕوو؛ دواتر باس لە گرنگی و بایەخی کۆنتێکست کراوە. لە بەشی دووەمدا جۆرەکانی کۆنتێکست لە دەقدا دیاری­کراون، لەگەڵ هێنانەوەی نموونەی پێویست و شی‌کردنه‌وه‌ی کۆنتێکستەکان، بەپێی ئەو مانایەی کە کۆنتێکستەکە دەیگەیەنێت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative Study of Context in Poetry: Reading Shirko Bikas and Ahmad Shamlu’s Poems as Case Study

نویسندگان [English]

  • Loqman Raouf 1
  • Hashm Khedr 2
1 Academic Staff of Kurdistan Technical Institute, Soleimaniye, Iraqi Kurdistan
2 MA in General Linguistics, Soleimaniye, Iraqi Kurdistan
چکیده [English]

The present study is an attempt to analyze the context of the poetic text. The context contains the situation which, because of the agreement between the speaker and the listener, reveals the meanings of the words; or a linguistic environment surrounded by words, phrases and sentences; or a group of methods surrounding the speech. Therefore, the role of context is to determine the meaning of signifiers. The context of the text itself becomes another signifier formed based on the common signifiers. Since the context itself produces a semantic text and affects the meaning or the mechanism of the text, the context which determines the meaning of the word is a mental context that later joins the language, not the speech. Such a view is different from that of Saussure; Because from his perspective, once the language and then the speech play roles. The contexts, considered as the basis of this study, are the ones introduced by Van Dijk. The reason behind applying Van Dijk’s classification is that it is much more comprehensive than the other ones. The present study consists of two parts: In the first part, the concept and definition of the text are discussed, then the concept and definition of the context are studied, and different viewpoints are presented. At the end, the value and importance of the context are discussed. In the second section, different types of context are identified in the text, along with the required samples, and the analysis of the contexts based on their meanings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Text
  • Texture
  • Meaning
  • Word
  • Signifier
  • Signified
سەرچاوەکان
کوردی:
بێکەس، شێرکۆ. (2011). ئێستا کچێک نیشتیمانمە. سلێمانی: دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم.
هەژار، عه‌بدۆلڕه‌حمان شه‌ره‌فکه‌ندی. (1369). هەمبانە بۆرینە. تاران: بڵاوکراوەی سروش.
عەرەبی:
البرکاوی، عبدالفتاح. (2014). مدخل الی علم اللغة المدین. القاهرة.
اﻟﺤﻨﺎش، محمد. (1401). البنیویە و اللسانیات. دارالبیضاء.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1980). اﻟﺒﻨﻴویە ﻓﻲ اﻟﻟﺴﺎﻨﻴﺎت. اﻟﻤﻐرب: داراﻟرﺸﺎد اﻟﺤدﻴﺜﺔ، اﻟداراﻟﺒﻴﻀﺎء.
الرباع، سامی. (1406). «البنائیە، التحلیل الادبی». مجلە فیصل، عدد 103.
الزبیدی، السید محمد مرتضى الحسینی. (2004). تاج العروس من جواهر القاموس. الکویت: المجلس الوطنی للثقافة والفنون.
الزبیدی، محمد بن محمد بن عبدالرزاق. (2008). تاج العروس من جوهر القاموس. کویت.
الطلحی، ردە اللە ردە بن ضیف اللە (1423). دلالە السیاق. مکة مکرمە: جامعە ام قری.
الغویل، ابراهیم (2011). السیاق و الاثرة فی المعنی. لیبیا: اکادیمیة الفکر الجماهیری.
القرطاجی، حازم. (1986). منهاج البلغاء و سراج الادباء. بیروت، ط. 2.
اوشان، علی ایت. (2000). السیاق و الفن الشعری من البنیة الی القراءة. دارالثقافة.
اولمان، ستیڤن. (1997). دور الکلمە فی اللغة. ت: کمال بشیر، القاهرة.
حجازی، سمیر سعید. (2001). قاموس مصطلحات النقد الادبی المعاصر. القاهرة: دارالافاق العربیة.
حسن، سعید. (1413). علم لغة النص. القاهرة.
خطابی، محمد. (1991). لسانیات النص مدخل إلى انسجام الخطاب. بیروت.
خلیل، إبراهیم. (2009). د. امتنان الصمادی، فن الکتابة والتعبیر، دارالمسیرة للنشر و التوزیع و الطباعة. عمان ـ الأردن.
خلیل، عبدالمنعم. (2007). نظریة السیاق بین القدماء و المحدثین. الاسکندریة:دارالوفاء للطباع و النشر.
دایک، فان. (2000). النص و السیاق. ت: عبدالقادر قنینی، الدار البیضاء.
سوسیر، فردیناد دی. (1985). دروس فی الالسنە العامە. ت: صالح عرماد. تونس.
شبلنر، برند. (1987). علم اللغة و الدراسات الادبیە. ت: محمود جاد الرب، القاهرة.
عزت، علی. (1971). «اللغە و النظریة السیاق». مجلە فکر المعاصر، عدد٧٦.
عمر،احمد. (1998). علم الدلالە. القاهرة: عالم الکتب.
عیسی، رانیا فوزی. (2008). علم الدلالە، النظریة و التطبیق. الاسکندریة: دار المعرفة الجامعیة.
عیسی، محمود محمد. (2004). السیاق الادبی. جامعە المنصور.
فتحی، ابراهیم. (1986). معجم المصطلحات الادبیة. ﺗﻮﻧﺲ: المؤسسة العربیة للناشرین المتحدین.
فضل، صلاح. (1992). بلاغە الخطاب و علم الفن. الکویت: المجلس الاعلی للثقافة و الفنون والاداب.
فیندریس (1985). اللغە. ت: عبدالحمید الدواخلی و زمیلە، القاهرە.
مودداس، زینە. (2002). نظریة النضم عند عبد القاهر الجرجانی فی الضوء النضریة السیاقیة الحدیثە. رسالە ماجستیر، جامعە مولود معمری.
فارسی:
باقی­نژاد، عباس. (1386). «شاملو شاعر زندگی و مرگ». مجله زبان و ادبیات فارسی، ش. 9، س. سوم، صص. 50ـ25.
جوکار، منوچهر و عارف رزیجی. (1390). «عناصر و مضامین ترسایی در شعر شاملو». مجله ادب­پژوهی، ش. 17، صص. 121ـ141.
شاملو، احمد. مجموعه اشعار شانزده دفتر. کتابخانه امید ایران.
--- (1383). دفتر دوم: گزینه­ای از اشعار شاعران بزرگ جهان. تهران: نگاه.
--- (1384). دفتر یکم: شعرها. تهران: نگاه.
فەرەنسی:
Brekle,H.E. (1974). Semantique. Paris: Librairie Armand Colin.
Micro Robert . (1982). Imprime en France, Par Brodard Graphique.Paris.
Petit Larousse .(1984). En Couleurs. Paris.