بررسی تطبیقی امثال و مثل‌نماهای عربی و کردی: در مجمع الأمثال میدانی با په‌ندی پیشینیان ملّا غفور دبّاغی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

10.34785/J013.2020.250

چکیده

مَثَل یا همان ضرب‌المثل، یکی از قدیمی­ترین گونه­های ادبی شناخته شده است که از اجداد و نیاکان، سینه به سینه و بدونِ هیچ­گونه دخل و تصرّفی به ما رسیده است. گنجینۀ امثال زبان­های عربی و کُردی، سرشار از اصول اخلاقی و مبانی معرفتی بوده و برتابندۀ آداب و رسوم این دو ملت­ است و می­توان غنای فرهنگی و علمی را در ضرب‌المثل­های این دو زبان­ شاهد بود. تأثیر و تأثّر میان دو ملّت عرب و کُرد، در حوزه‌های مختلف، به‌ویژه در حوزه‌ی ادبیات شفاهی (أمثال و حِکَم) به ‌وضوح به چشم می‎خورد. ابوالفضل میدانی، ادیب و لغوی و نحوی مشهور قرن پنجم و آغاز قرن ششم هجری نویسند‌ۀ کتاب مجمع­الأمثال عربی  است. ملّا غفور دبّاغی ادیب معاصر کُرد نیز نویسندۀ کتاب مشهور په­ندیپیشینیان کُردی است. این پژوهش درصدد است با مطالعه ضرب‌المثل‌های عربی و کُردیِ دو کتاب ارزشمند مجمع الأمثال و په­ندیپیشینیان اشتراکات و تفاوت­های امثال را در این دو کتاب بیان کند. پژوهش حاضر با روش تحلیلی-توصیفی و با رویکرد تطبیقی به مقایسۀ برخی از ضرب‌المثل­های عربی و کُردی از نظر محتوا و مضمون پرداخته و نشان داده است این امثال، به دلیل اشتراکات فرهنگی، تجربه­های مشترک دو ملّت، نزدیکی جغرافیایی و شیوۀ زندگی، دارای مضامین بسیار نزدیک به هم بوده‌اند که می‌تواند نشان از تأثیرپذیری زبان و ادبیات کُردی از زبان  و ادبیات عربی باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Proverbs and Pseudo-proverbs in Arabic and Kurdish: A Comparative Analysis of Meidani’s Majma' Al-Amthal Al-Arabi and Mullah Ghafour Dabbaghi’s Pandi Peshiniyan

نویسندگان [English]

  • Mehrdad Aghaee 1
  • Taher Qasemi 2
1 Assistant Professor of Arabic Language and Literature, Mohaghegh Ardabili University, Ardebil, Iran
2 M.A. in Arabic Language and Literature, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Proverbs or sayings are among the oldest known literary genres passed down to us from our ancestors, without any interference or changes. The treasure trove of proverbs in Arabic and Kurdish is full of moral and epistemological principles and reflects the customs of these two nations and the cultural and scientific richness of the proverbs in these two languages. This influence is clearly visible between the two nations, the Arabs and the Kurds, in various fields, especially in the field of oral literature (proverbs and sayings). Abolfazl Meidani, a famous writer, lexicographer, and grammarian of the fifth century and the beginning of the sixth century A.H., is the author of the book Majma' Al-Amthal Al-Arabi. Mulla Ghfour Dabbaghi, a contemporary Kurdish writer, is the author of the famous Kurdish book Pandi Peshiniyan. Comparing these two books, this study seeks to express the similarities and differences between the Arabic and Kurdish proverbs. The present study adopted an analytical-descriptive method and compared some Arabic and Kurdish proverbs in terms of content. The results of the study indicated that due to the cultural similarities, common experiences, geographical proximity, and lifestyles of these two nations the proverbs have very close themes; these proverbs. This demonstrates the influence of the Arabic language and literature on the Kurdish language and literature.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Comparative literature
  • Arabic Proverbs
  • Kurdish Proverbs
  • Abolfazl Meidani
  • Molla Ghfour Dabbaghi
  • Pandi Peshiniyan
  • Majma' Al-Amthal
منابع
فارسی:
احمدی، جمال و کژال فداکار (1394). «نالی و استفاده از امثال و حکم در دیوان»، پژوهشنامه­ی ادبیات. دوره اول. شماره اول. صص. 25 - 50.
باقری، محمدتقی (1396). فرهنگ جامع ضرب المثل های موضوعی. تهران: انتشارات محمدتقی باقری.
پارسا، سید احمد (1382). «سیری در دوازده هزار مثل فارسی و سی هزار معادل آنها» کتاب ماه ادبیات و فلسفه. شماره 65 و66. صص 118-123.
پارسا، سید احمد (1384). «مثل ها از نگاهی نو» مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی. شماره 75. صص. 4-17.
دهخدا، علی اکبر (1386). امثال وحکم. چاپ چهاردهم. تهران: امیر کبیر.
شکوری زاده بلوری، ابراهیم (1380). دوازده هزار مثل فارسی وسی هزار معادل آن. مشهد: آستان قدس رضوی.
مصطفائی راد، نادر، رسول نژاد، عبدالله و سید احمد پارسا (1391). پایان­نامه بررسی تطبیقی امثال عربی و کُردی. دانشگاه کردستان. سنندج.
کردی:
ده‌بباغی، مه لاغه فوور (1394). په­ندی پیشینیان. سقز: ئه ندیشه.
خال، شیخ محمد (1971). په ندی پیشینیان . بغداد. بی جا.
زارعی، اسماعیل (2010). فه­رهه نگی په ند.کوردستان: هه­ولیر.
رسول ابراهیم، شوکریه (1984). په ندی پیشینیان و قسه­ی نه سته قی کُردی، بی جا.
شارباژێری، عثمان (1969) .گلشن.  بغداد. بی جا.
شاره زا، کریم (1983) . المثل المقارن. بغداد. بی جا.
عربی:
جزراوی، احمد (2008). بعض الشائع من المثل الکُردی العربی المقارن. دهوک: مؤسسة سیبریز للطباعة و النشر الکوردیة.
میدانی، ابوالفضل.(2003). مجمع الأمثال. بیروت: مکتبة الهلال.