شیکاریی گێڕانه‌وه‌ناسانه‌ی گێڕانەوە جیاوازەکانی ڕووداوێکی کەنیشک‌کوژی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه زبان و ادبیات کُردی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

10.34785/J013.2020.409

چکیده

ژیانی ئاسایی و ڕۆژانه‌ی خه‌ڵک گونجاوترین و گرنگترین به‌ستێنه‌ بۆ لێکدانه‌وه‌ و شیکاریی گێڕانه‌وه‌ جۆراوجۆره‌کانی ڕووداوێکی کۆمەڵایەتی، چونکه‌ له‌ زۆربه‌ی کاتەکاندا بۆچوون و ڕوانگه‌ی جیاوازی تاکه‌کان له‌مه‌ڕ ڕووداوه‌کانی ناو کۆمه‌ڵگا ده‌بێته‌ هۆی فره‌چه‌شن­بوونی گێڕانه‌وه‌کانی ڕووداوێکی تایبه‌ت. له‌م ڕووه‌وه‌ به‌ ڕاڤه‌کاری و شیکاریی گێڕانه‌وه‌ جیاوازه‌کانی ڕووداوێکی تایبه‌ت که‌ له‌ ژیانی ئاساییدا ڕووی داوه‌، ده‌توانین له‌ بواری گێڕانه‌وه‌ناسیدا، به‌تایبه‌ت له‌م لایه‌نه‌وه‌ که‌ بیر و هزر و ئایدیۆلۆجیی تاکه‌کان له‌ به‌دیهاتنی گێڕانه‌وه‌ جیاوازه‌کاندا چ ده‌ورێکی هه‌یه‌، کۆمەڵێ زانیاریی پڕبایه‌خ ده‌سته‌به‌ر بکه‌ین. له‌م وتاره‌دا هه‌وڵ‌دراوه‌ به‌ شێوازێکی کرده‌یی، چه‌ندین گێڕانه‌وه‌ی جیاواز بۆ ڕووداوێکی تایبه‌ت ڕاڤه‌ بکرێ. ڕووداوه‌که‌ ئه‌مه‌یه‌: «باوکێک که‌نیشکه‌که‌ی خۆی به‌هۆ‌ی ڕەدووکەوتنی له‌گه‌ڵ کوڕێکدا ده‌کوژێت». ئه‌م ڕووداوه‌ ده‌کرێ به‌ شێوازی جۆراوجۆر‌ و به‌ چه‌شنێک بگێڕدرێته‌وه‌ که‌ هه‌ر یه‌ک له‌ گێڕانه‌وه‌کان جیاوازیی بنه‌ڕه‌تیی له‌گه‌ڵ ئه‌وانی ­تردا هەبێت، لەبەر ئەوەی که‌سایه‌تیی تاکه‌کان و ده‌رئه‌نجامی کۆتایی گێڕانه‌وه‌که‌ له‌ هه‌ر یه‌ک له‌م گێڕانه‌وانه‌دا ده‌گۆڕدرێت و جیاواز دەبێت‌. ده‌ور و که‌سایه‌تیی باوکه‌که‌، که‌نیشکه‌که‌، کوڕه‌که‌، هه‌روه‌ها ده‌وری ڕێکخراوه‌ کۆمه‌ڵایه‌تی و ئایینی و فه‌رهه‌نگییه‌کان له‌م گێڕانه‌وانه‌دا ده‌گۆڕدرێ و له‌ هه‌ر کامدا به‌ شێوازێکی جیاواز ده‌رده‌که‌وێ. ئەم توێژینەوەیە، کە بە شێوەی شیکارانە ئەنجام دراوە، ئامانجەکەی ئەوەیە چۆنیەتیی بەدیهاتنی گێڕانەوە جیاوازەکانی ڕووداوی بەرباس شی ‌بکاتەوە و هۆکارەکانی دیاری بکات. دەستکەوتی وتارەکە ئەوەمان بۆ دەردەخات کە سه‌رچاوه‌ی جیاوازیی گێڕانه‌وه‌کانی ڕووداوی ئاماژه‌پێ­کراو بۆ بەرگریمانەکانی ڕوانگه‌ی وەگێڕ و ئه‌و هۆکاره‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ که‌ وەگێڕ له‌و لایه‌نه‌وه‌ ڕووداوه‌که‌ دەگێڕێتەوە.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Narratological Analysis of Different Accounts of a Girl Murder Incident

نویسنده [English]

  • Farhad Mohammadi
Department of Kurdish Language and Literature, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
چکیده [English]

The daily life within society is the best context for analyzing and studying different narratives of an incident. In most cases, different perspectives of people lead to multiple narratives of a particular event. Analyzing and interpreting different narratives of an incident that occurred in the daily life can thus provide us with a considerable knowledge, since the worldview and thought of individuals have a significant role in the formation of different narratives. In this research, several different narratives have been examined concerning the following incident: "A father kills his daughter for eloping with a boy." This incident can be narrated in different ways in such a way that each of the narrations is fundamentally different from the other, due to the particular personality of the narrators and the ultimate ending of the narrative in each. The role and personality of the girl's father, the girl herself, the boy, as well as the role of social, religious, and cultural institutions change in each of these narratives, thus maing them different from the others. The results show that the origin of this difference among the narrations stems from the narrators’ presuppositions and the causes behind their narrations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Narrative
  • Narratology
  • Ideology
  • Girl murder
  • Social values
  • Role of Cause
سه‌رچاوه‌کان
فارسی:
آسابرگر، آرتور. (١٣٨٠). روایت در فرهنگ عامیانه‌، رسانه‌ و زندگی مردم. ترجمه‌ی محمدرضا لیراوی. چاپ اول. تهران: سروش.
اسکات کارد، اورسون. (١٣٨٧). شخصیت­پردازی و زاویه‌ی دید در داستان. ترجمه‌ی پریسا خسروسامانی. اهواز: رسش.
بارت، رولان. (١٣٧٨). درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت­ها. ترجمه‌ی محمد راغب. تهران: فرهنگ صبا.
---. (1368). نقد تفسیری. ترجمه‌ی محمدتقی غیاثی. تهران: بزرگمهر.
برکت، بهزاد و همکاران. (١٣٩١). «روایت‌شناسی شناختی (کاربست نظریه‌ آمیختگی مفهومی بر قصه‌های عامیانه‌ ایرانی)». ادب‌پژوهی. شماره‌ ٢١، صص ٩-٣٢.
بی­نیاز، فتح­الله. (١٣٩٤). درآمدی بر داستان­نویسی و روایت­شناسی. چاپ ششم. تهران: افراز.
تاج‌الدین، محمدباقر. «قتل این خسته به شمشیر تو تقدیر نبود»، http://engare.net/analysis-of-romina/ [تاریخ دسترسی: 10/3/١٣٩٩].
چندلر، دانیل. (١٣٧٨). مبانی نشانه‌شناسی. ترجمه‌ی مهدی پارسا. چاپ دوم. تهران: سوره‌ مهر.
خدیر، مهرداد. «کشتیم که کشتیم، دختر خودمان را کشتیم!»، https://www.asriran.com/fa/news/730590/ [تاریخ دسترسی: ٨/٣/١٣٩٩].
خسروی، ابوتراب. (١٣٨٧). دیوان سومنات. تهران: نشر مرکز.
ریکور، پل. (١٣٩٧). زمان حکایت (کتاب اول: پیرنگ و حکایت تاریخی). ترجمه‌ی مهشید نونهالی. تهران: نشر نی.
ـــــــــــــــــــــــ. (١٣٩٧). زمان حکایت (کتاب دوم: پیکربندی زمان در حکایت داستانی). ترجمه‌ی مهشید نونهالی. تهران: نشر نی.
ژولە، امیرمهدی. «همه‌مان باید جواب پس بدیم بعدا»، https://www.hamshahrionline.ir/news/515240 [تاریخ دسترسی: ٦/٣/١٣٩٩].
سرلک، علی. «کدام غیرت داس را به دست قاتل داد؟»، https://www.mashreghnews.ir/news/1077076/AF [تاریخ دسترسی: ٧/٣/١٣٩٩].
سرویس دادەکاوی ایرنا. «توئیتری‌ها تعصب و مردسالاری را به نقد کشیدند»، https://www.irna.ir/amp/83802275 [تاریخ دسترسی: ١١/٣/١٣٩٩].
صافی، حسین و مریم سادات فیاضی. (١٣٨٧). «نگاهی گذرا به‌ پیشینه‌ی نظریه‌های روایت». نقد ادبی. سال ١، شماره‌ ٢. صص ١٤٥-١٧٠.
کاشانی، سیدسالار. «به نظر شما مقصر اصلی کیست؟»، http://ispa.ir/Default/Details/fa/2208/ [تاریخ دسترسی: ٢5/3/١٣٩٩].
کلیگز، مری. (١٣٨٨). درسنامە نظریە ادبی. ترجمه­ی جلال سخنور و همکاران. تهران: اختران.
مستور، مصطفی. (١٣٨٤). مبانی داستان کوتاه. تهران: نشر مرکز.
مندنی­پور، شهریار. (١٣٨٢). آبی ماورای بحار. تهران: نشر مرکز.
میرصادقی، جمال. (١٣٨٦). ادبیات داستانی. تهران: سخن.
انگلیسی:
Nelles, William. (2012). “Microfiction: What Makes a Very Short Story Very Short?” Narrative, Vol 20, No 1, pp 87-104.