سیاست و پیامدهای چهرة ژانوسی مدرنیته در ادبیات معاصرعراق با تکیه برحقوق بین الملل (مطالعة موردی: کاظم السماوی و شیرکو بیکس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

2 استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

3 استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

چکیده

مدرنیته در قرن بیستم با دو چهرة مثیت و منفی (ژانوسی) خود وارد سیاست داخلی و خارجی کشورهای خاورمیانه شد. شاعران معاصر عرب و کُرد عراقی همچون «کاظم السماوی» و «شیرکو بی­کس» در اشعار خود به شناسایی چنین چهرة شوم و تاریکی از جمله پدیدة ابتر دولت-ملت، ژنوساید و جنایات علیه بشریت پرداختند که از سوی استعمارگران داخلی و خارجی به نمایش گذاشته شد. بزنگاه تاریخی این واقعه همان آغاز تأسیس و ایجاد دولت- ملت­هایی ناهمگون در خاورمیانه توسط استعمارگران خارجی بود که از تجزیة قلمرو امپراطوری عثمانی به عنوان دولت­هایی دست نشانده و تحت قیمومت آنان سربرآورده بودند. این دو شاعر در اشعار خود جهت مقابله با این پدیده به نقض قاعدة آمرة حقوقی «منع توسل به زور» فرا خواندند؛ بدین معنی که مردم جامعه­شان را به انتفاضه و مبارزه و «حق توسل به زور» در راستای حق «دفاع مشروع» سوق دادند. این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی بر آن است به معرفی این دو شاعر و تجزیه و تحلیل اشعار آنها با تکیه برحقوق بین­الملل و اعلامیة جهانی حقوق بشر بپردازد؛ بە طوری که در پی معرفی محصول دوگانگی مدرنیته در حوزة سیاست بوده که در مواجهه با مردم جامعه، چهرة تاریک خود را نشان داده است؛ چهره­ای که نتیجة آن، افتادن تکنولوژی در دست دولتی همانند بعث بود که ژنوساید و جنایات علیه بشریت محصول مستقیم آن در جهان مُدرن بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Politics and Consequences of the Janusian Face of Modernity in Contemporary Iraqi Literature based on International Law (Case Study: Kazem Al-Sammavi and Shirko Bikas)

نویسندگان [English]

  • Mawloud Khanchezard 1
  • Abdolahad Gheibi 2
  • Mahin Hajizadeh 3
1 Ph.D Student of Arab Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Ian.
2 Professor of Arab Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran.
3 Professor of Arab Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran
چکیده [English]

In the twentieth century, modernity entered the domestic and foreign politics of the Middle East countries with its positive and negative (Janusian) faces. Contemporary Iraqi Kurdish and Arab poets such as Kazim Al-Samawi and Shirko Bikas in their poems identified such a detestable face, including the phenomenon of the nation-state, genocide and crimes against humanity, which were displayed by internal and external colonizers. It turned out that the historical beginning of this event was the beginning of the establishment and creation of heterogeneous nation-states in the Middle East by foreign colonizers, which were created from the division of the territory of the Ottoman Empire as puppet states under their tutelage. These two poets, in order to deal with this phenomenon, called for the violation of the rule of law "prohibition of resorting to force". This means that the people of their community encouraged the intifada and struggle and the "right to resort to force" in line with the right of "legitimate defense". The present descriptive-analytical research seeks to introduce these two poets and analyze their poems based on international law and the Universal Declaration of Human Rights in such a way that the duality of modernity in the field of politics, which has shown its dark face in the society, van be fully indicated. A major result was the technology employed by a government like Baath, whose act of genocide and crimes against humanity were the direct product of the modern world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Janusi's Face
  • Modernity
  • Genocide
  • Kazem al-Samawi
  • Shirko Bekas
فارسی:
آشوری، محمد (1384). عدالت کیفری، تهران: گنج دانش.
اردبیلی، محمدعلی، محمدجعفر، حسین، حبیب زاده، فخر بناب (1385)، «نسل­کشی و ضرورت جرم انگاری آن در حقوق ایران». ویژه نامة حقوق، دورة10، شماره 3، صص 25-1
بی­کس، شیرکو (1394). دیوان 45 جلدی ‌شیرکو‌ بی­که­س، تهران: آریوحان
--------- (1385). سلیمانیه سپیده دو جهان. ترجمة سید علی صالحی، محمدرئوف مرادی. تهران: انتشارات نگاه.
حمه صالح رضا، قادر (1395). «تطبیق عشق و سیاست در مجموعه اشعار حمید مصدق و مجموعة شعرهای از شیرکو بیکس (دره پروانه) و (گورستان چراغ ها)». پایان نامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران(ایرانداک)، صص 38-36
دوورژه، موریس. (1378). اصول علم سیاست. ترجمة ابوالفضل قاضی، تهران:  قومس.
سجادی، بختیار(1396). «لیکدانه­وه­ی شیوازناسانه­ی قوتابخانه­کانی روانگه و کفری: به سه­رنجدان له شیعری شیرکو بی­که­س و له­تیف هه­لمه­ت». پژوهشنامة­ ادبیّات کردی. دورة 3 ، شماره 1( پاییز و زمستان)، صص 165-131
علیخانی، مهدی(1394). «قاعده منع توسل به زور و دفاع مشروع در شرایط قابل پیشبینی». فصلنامة مطالعات بین­المللی(ISJ)، سال یازدهم، شماره4، بهار 1394، صص  21-56 
گنجی، ایمان (1393). «آلتر مدرنیته». برگرفته از:
/ 03 / http://asabsanj.com/asab/wp-content/uploads/2015ganji_altermodernity.pdf
محمد حسین پور، خسرو، عباس تبار، رحمت(1395). «خوانشی ژانوسی از مدرنیته: مورد مطالعة انفال قومی در عراق». فصلنامة مطالعات میان­رشته­ای در علوم انسانی، دورة هشتم، شماره 3، 111-89 ، صص111-89
مرادی، دلبر(1393). پایان­نامه «بررسی تطبیقی مضامین ادبیات پایداری در اشعار محمود درویش و شیرکو بیکس». دانشگاه کردستان - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران(ایرانداک)،   ص54
مقصودی، مجتبی(1378). «نظریة استعمار داخلی و توسعه ناموزون در تحلیل منازعات قومی­». ماهنامة اطلاعات سیاسی- اقتصادی, دوره 4، شماره150 - 149، صص 73-70
میر محمد صادقی، حسین (1377). حقوق جزای بین‌الملل، تهران: نشر میزان         
نبی احمدی، محمد(1399). «نشانه­شناسی رمزگان­های زبانی در سرودة (ملحمة الهجرة الثالثة) از(کاظم السماوی)». دو فصلنامة علمی زبان و ادبیات عربی، سال دوازدهم، شمارة2 ،پاییز و زمستان 99 ،شمارة پیاپی23/2/180، صص 186 - 170
ورله، گرهارد، (1387). «جنایات علیه بشریت در حقوق بین­الملل معاصر». ترجمة امیر ساعد وکیل، مجلة حقوقی بین­المللی، نشریة مرکز امور حقوقی بین­المللی معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری، سال بیست وپنجم، شمارة 39 ،1387 ، صص 59 ـ100
هاشمی، سید حسین(1394). «حقوق و تکالیف نهضت­های رهایی­بخش در مخاصمات مسلحانه از نگاه فقه و حقوق جزای بین­الملل». نشریة حقوق اسلامی، سال دوازدهم، شماره 45 ، تابستان 1394، صص 158-125
منابع عربی
الأنباری، صباح (2511). المکان ‌و دلالته ‌الجمالیة ‌فی‌ شعر‌شیرکو ‌بی­کس‌، دمشق:  دار نینوی
السماوی، کاظم (1994). الأعمال الشعریة 1950 -1993، ط: 1 بیروت: دار الرازی للطباعة والنشر و التوزیع
........................(1999). کوردستان وردة النار... وردة الحلم، مطبعة أوفیست صفوت
«بندر علی اکبر شاکه» (2017م). «کاظم السماوی شاعر عربی إنسان دافع عن المضطهدین فی کل الأوطان  لا سیما عن الکورد و الکوردستان». مجلة جامعه گه­رمیان / کلیه اللغات ٌ و العلوم الأنسانیة، صص 540 - 516 
شهاب، مفید (2000). دراسات فی القانون الدولی االنسانی، قاهره: دار المستقبل
عبدالله، سرور(2012). حرکة الحداثة فی الشعرالکردی، سلیمانیه: مرکز چاودیر
کُردی:
بێکه­س، شێرکۆ(19911991). ده­ربه­ندی په­پووله، سلیمانی: کوردستان
بی­کس، شیرکو(20012002001). ره­نگدان سلیمانی، چاپخانه­ی خاک
...............(2000222000). بۆننامه، سلێمانی، چاپخانه شڨان
بیکس، شیرکو1990(11(2006. دیوانی‌ شیرکو‌ بیکه­س، سلیمانی: کوردستان
بیکس، شیرکو(1990). دیوانی‌شیرکو‌ بیکه­س، ستوکهولم