بررسی تطبیقی مؤلفه‌های رمانتیک در اشعار خلیل مطران و بیسارانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی زبان و ادبیات عربی دانشگاه کردستان

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا همدان

3 دانشجوی دانشگاه کردستان

10.34785/J013.2020.710

چکیده

مکتب ادبی رمانتیک در اواخر قرن هجدهم و تحت تأثیر تحولات و جریان­های فکری و سیاسی طبقات متوسط اجتماعی، در کشورهای اروپایی شکل گرفت. در ادبیات عربی، خلیل مطران به عنوان طلایه­دار مکتب رمانتیک شناخته شده است. طبیعت سحرانگیز لبنان، استعداد ذاتی، عواطف و احساسات لطیف و افکار انتقادی مطران، او را در این راه یاری نمود. در ادبیات کردی نیز مولوی کُرد به مثابه برجسته‌ترین شاعر این مکتب شناخته شده است. اما با توجه به اینکه بیسارانی بیش از به یک و نیم قرن پیش از مولوی زیسته و شاخصه­های مکتب رمانتیک در سراسر اشعار وی موج می­زند، می‌توان نتیجه گرفت که یکی از پیشگامان مکتب رمانتیک در ادبیات کردی، بیسارانی است. ازاین­­رو، نگارندگان مقاله در صدد آنند که با روشی توصیفی-تحلیلی، ضمن شناساندن این شاعر توانمند به خوانندگان فارسی زبان، پیشگام بودن وی را در مکتب رمانتیک نشان داده و همچنین با تکیه بر مکتب تطبیقی آمریکایی، اشعار رمانتیک او را با اشعار رمانتیک خلیل مطران، شاعر معاصر عرب، مورد تطبیق و بررسی قرار دهند. یافته­های پژوهش، ضمن توجه به پیشتاز بودن هر دو شاعر در این مکتب ادبی، این امر را نشان داده است که هر دو شاعر از بیشتر مولفه‌ها و شاخصه‌های رمانتیسم بهره جسته‌اند و در این میان نخست توصیف طبیعت سپس خیال‌پردازی و احساس سرشار دارای بیشترین بسامد هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Romantic Elements in the Poetry of Khalil Mataran and Mamousta Besarani

نویسندگان [English]

  • Mohsen Pishvaiialavi 1
  • parvin yousefi 2
  • Golbaahar Naderi 3
1 Faculty of Arabic Language and Literature, in Kurdistan University
2 PhD student in Arabic Language and Literature, Hamedan, Bu Ali Sina University
3 Student of Kurdistan University
چکیده [English]

The Romantic School was founded in the late eighteenth century under the influence of political and intellectual developments and social classes. The Characteristics of this school, as opposed to the classical school, are: emotional power, honest experience, love of beauty and exemplary patterns, strange feeling, love of the home, love of nature and melt in it. In Arabic literature, Khalil Matran is known as the pioneer of the Romantic school. The fascinating nature of Lebanon, her innate talent, gentle emotions and critical thinking helped her in this way. In Kurdish literature, Molavi is also known as the pioneer of this school.However, given that Besarani lived almost a century and half before Molavi and the characteristics of the Romantic school thrive throughout her poetry, the pioneer of the Romantic school in Kurdish literature was Bismarani, whose work has been mostly neglected by researchers. The authors of the article seek to identify this poet by the means of a descriptive-analytical method, to prove that he is a pioneer in the Romantic school and also to rely on the American adaptive school of Romantic poetry with the romantic compare and study the romantic poems of contemporary Arab poet Khalil Matran .The findings confirm that both poets are pioneers in Romanticism and have shown that both poets took advantage of all the romantic features, first describing nature then fantasy and love of the home.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Romantic School
  • American Comparative School
  • Khalil Matran
  • Besarani
منابع
کردی
بێسارانی، موستەفا. (1375). دیوانی بێسارانی. کۆکردنەوەی حەکیم مەلا ساڵح. سنە: بڵاوکردنەوەی مەیهن.
---. (1394). دیوانی ئەشعار. کۆکردنەوەی عەبدۆڵڵا حەبیبی. سنە: بڵاوکردنەوەی کوردستان.
تاوەگۆزی، عەبدوڕەحیم (مەولەوی کورد). (1375). دیوانی مەولەوی. کۆکردنەوەی عەبدۆلکەریم مودەڕیس. سنە: بڵاوکردنەوەی کوردستان.
رەشید، ئەحمەد خورشید (١٩٨٩). ڕێبازی ڕۆمانتیک لە ئەدەبی کوردیدا. بەغداد: جاپخانەی مەعاریف.
سەجادی، بەختیار.(1379). «بنا‌غه‌ رۆمانتیکییه‌کان له‌ شیعری مه‌وله‌وی کورددا»، سروه‌، س. 16، ژ. 169، لل. 30- 25.
فارسی
رسول‌نژاد، عبدالله و پروین یوسفی. (1394). «بازتاب مضامین دینی و عرفانی در دیوان ماموستا بیسارانی»، همایش ملی کرد و فرهنگ ایرانی اسلامی، سنندج: دانشگاه کردستان.
روحانی، بابامردوخ. (1364). تاریخ مشاهیر کرد: عرفا، علماء، ادبا، شعرا، جلد اول. تهران: انتشارات سروش.
محمدپور، عادل. (1375). بررسی و تحلیل سبک‌شناسی اشعار بیسارنی در سطوح سه‌گانه زبانی، فکری، ادبی (زیباشناختی)، سنندج: نشر دانشگاه آزاد.
عربی
 الحاوی، ایلیا. (1981 ). خلیل مطران طلیعه‌ی الشعراء المحدثین، ج 2، بیروت: دار الکتاب اللبنانی.
 الفاخوری، حنا. (1387). تاریخ الأدب العربی، طهران: توس.
 ایوبی،یاسین. (1984). مذاهب الأدب معالم و انعکاسات، بیروت: دارالعلم للملایین، الطبعه‌ی الثانیه‌ی.
شکیب انصاری، محمود. (1376). تطور الادب العربی، تاریخ و نصوص، اهواز: نشر جامعه‌ی شهید چمران.
عشقوتی، منیر. (1991). خلیل مطران شاعر القطرین، بیروت: دارالمشرق، الطبعه‌ی الأولی.
غنیمی هلال، محمد. (1998). الأدب المقارن، قاهره‌ی: دار نهضه‌ی مصر، الطبعه‌ی الثالثه‌ی.
--- (1981)  الرومانتیکیه‌ی، قاهره‌ی: دار نهضه‌ی مصر، الطبعه‌ی الثانیه‌ی.
مطران، خلیل. (1949). دیوان خلیل مطران، المجلد الاول و الثانی و الثالث، بیروت: دار مارون عبود.
مندور، محمد. (1998).  الأدب و مذاهبه، قاهره‌ی: دار نهضه مصر، الطبعه‌ی الثالثه‌ی.
موسى، خلیل. (1999). خلیل مطران شاعر العصر الحدیث، دار ابن کثیر، الطبعه‌ی الأولى.
زکی بیک،محمدامین. (1947). مشاهیر الکرد و الکردستان فی العهد الاسلامی، مصر: مطبعه‌ی السعاده‌ی.
نشاوی، نسیب. (1984). المدارس الأدبیه‌ی فی الشعر العربی المعاصر، الجزائر: دیوان المطبوعات الجامعیه‌ی.