Criticism and Analysis of Mysticism in Agha, Shaikh, and State a book by Bruinessen

Document Type : Original Article

Author

Kurdish department,, language faculty, Sulaymaniyah, university of Soleimani, Iraq

Abstract

Abstract
For many years, Western researchers have extensively studied the history, language, culture, religion, and mysticism of the Kurds for specific objectives. These works are elevated to the status of sacred texts by Kurdish researchers. Their hesitancy to form critical opinions and accurately cite quotes from these texts stems from a lack of courage, conviction, and self-esteem leading them to rely unquestioningly on the translated content. An illustration of this is “Agha, Shaikh, and State, a book by Professor Martin van Bruinessen, this piece certainly stands out as one of the most crucial publications in the realm of Kurdish studies, serving as an enduring reference for Kurdish researchers to this day. A chapter of this book is specifically focused on exploring Kurdish mysticism and Tariqa. This chapter requires a thorough revision and analysis grounded in mysticism, a branch of Islamic studies and theology. As we observe, analyze, and validate, this impact is subject to criticism from a pathological perspective, and there is a necessity to rectify their viewpoints.The author has incorporated this chapter into his sociological research as a report, leaning on the statements of unidentified individuals and unspecified sources. Furthermore, his viewpoints contain numerous scientific inaccuracies, writing prejudices, and broad generalizations. This results from his research conducted solely from a sociological standpoint, lacking comprehensive and accurate information about mysticism and relying on inadequate works previously done by Western orientalists. Consequently, this has led to a decline in the scientific and historical credibility of the work.

Keywords


ئەلف. کوردی:
ئەحمەد، موحسین عومەر (1402) «کودۆلۆژی وەک گوتارێکی ڕۆژئاوایی»، پژوهشنامه ادبیات کردی، ژ. 16، لل. 342-297.
ئیدمۆنس، سیسیل جان (2004) کورد تورک عەرەب، حامید گەوهەری، چاپی سێیەم، هەولێر: ئاوێر.
ئیزەدی، میهرداد (2007) چەردەیەک لە بارەی کوردانەوە، ئەمین شوان، چاپی یەکەم، سلێمانی: سەردەم.
برونسن مارتین ڤان (1999) ئاغا و شێخ و دەوڵەت، کوردۆ عەلی، چاپی دووەم، سلێمانی: سەردەم.
بەرزنجی: شێخ یەحیا (2015) تەسەوف و ڕەوتی نیشتمانی، چاپی یەکەم، هەولێر: ڕۆژهەڵات.
پیرباڵ، فەرهاد (2006) کورد لە دیدی ڕۆژهەڵاتناسەکانەوە، چاپی یەکەم، هەولێر: ئاراس.
پێنجوێنی، مەلا ئەحمەدی قازی (1391) خەزنەی جەواهێر، چاپی یەکەم، سنندج: شیخی.
حاجی، مەلائەمین، جەلال (2015) ئەفسانە و ئایین و زانست، چاپی یەکەم، سلێمانی: ماڵی سوهرەوەردی.
خواجە، ئەحمەد (1968) چیم دی، بەرگی یەکەم، چاپی یەکەم، بەغداد: شەفەق.
ڕیچ، کلۆدیۆس جیمس (2002) گەشتنامەی ڕیچ بۆ کوردستان، محەمەد حەمەباقی، چاپی سێیەم، هەولێر: ئاراس.
سوهرەوەردی (2022) دە مرواریی دەریای ئەزەل، هاوژین مەلائەمین، چاپی یەکەم، سلیمانی: ماڵی سوهرەوەردی.
شوان، ئیبراهیم (2010) فەرهەنگی سۆفیانەی دیوانی جزیری و مەحوی، چاپی یەکەم، هەولێر: ئەکادیمیای کوردی.
شیمیل، ئانا ماری (2020) مێژوو و ڕەهەندەکانی سۆفیگەری لە ئیسلامدا، زانا ناجی و خیوا مەحموود، چاپی یەکەم، سلێمانی: دەزگای ڕۆشنبیریی جەمال عیرفان.
عەبدولکەریم، سەبوور (2014) ڕەنگدانەوەی کەسێتی و دنیابینی حەللاج لە شیعری کلاسیکی کوردی و فارسیدا بە تایبەت لای مەحوی و حافزی شیرازی، چاپی دووەم، سلێمانی: غەزەلنووس.
فریزەر (2020) گەشتەکەی فریزەر بۆ کوردستان، نەوزاد ساڵح رەفعەت، چاپی یەکەم، سلێمانی: پیرەمێرد.
کۆربین، هێنری (2018) مێژووی فەلسەفەی ئیسلامی، عومەر عەلی غەفوور، چاپی یەکەم، سلێمانی: دەزگای ڕۆشنبیریی جەمالی عیرفان.
کەسنەزانی؛ بوشرا- بەرزنجی؛ سەباح (2023) فەرهەنگی پیران، سلێمانی: سەردەم.
کامبڵ، جۆزێف (2008) دەسەڵاتی ئەفسانە، چاپی یەکەم، هەولێر: ئاراس.
مودەڕڕیس، مامۆستا مەلا عەبدولکەریم (2010) بارانی ڕەحمەت (هۆنراوەیەکی ئایینی مێژوویی پەروەردەیییە)، سنە: کردستان.
مودەڕیس، مەلا عەبدولکەریم (1984) بنەماڵەی زانیاران، محمەمەدعەلی قەرەداغی، چاپی یەکەم، بەغداد: شەفیق.
مەلا، ئەحمەد (2013) مەحوی لە نێوان زاهیرییەت و باتینییەت و سەرچاوەکانی عیشق و وێنەی مەعشوقدا، چاپی دووەم، سلێمانی: ئەندێشە.
هەڵمەت، لەتیف (2009) سۆفی و سۆفیگەرێتی، چاپی دووەم، سلێمانی: چاودیر.
 
ب. فارسی و عربی:
اسپنسر، سیدنی (1400) عرفان در ادیان جهان، محمدرضا عدلی، چاپ دوم، تهران: هرمس.
بدوی، عبدالرحمن (1380) تأریخ تصوف اسلامی از ابتدا تا پایان قرن دوم هجری، محمودرضا افتخارزادە، چاپ اول، تهران: افراز.
بقلی شیرازی، روزبهان (1387) شرح شطحات، قاسم میراخوری، چاپ اول، تهران: شفیعی.
بقلی شیرازی، روزبهان (2005) مشرب الأرواح، طبعة اولی، بیروت: دارالکتب العلمیة.
رضائی، عبدالعظیم (1372) اصل و نسب و دین‌های ایران باستان، چاپ اول، تهران: موج.
کاشانی، عبدالرزاق (1999) معجم اصطلاحات صوفیە، تحقیق: عبد العال شاهین، دارمنار.
ماسینیون و کراوس(1367) اخبار حلاج، سیدحمید طبیبیان، چاپ اول، تهران: اطلاعات.
نیکیتن، واسیلی(1378) کرد و کردستان، محمد قاضی، چاپ سوم، تهران: درایت.
همدانی، عین القضاة (1398) تمهیدات، تحشیە و تعلیق عفیف عسیران، چاپ دوم، تهران: مولی.