بررسی عنصر جدال در دو روایت «خسرو و شیرین» نظامی و «مم و زین» خانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه صلاح الدین، اربیل عراق

چکیده

نظامی از استادان بی‌نظیری است که شیوة داستان‌سرایی او در ادب فارسی، مورد تقلید و تتبع گویندگان و اندیشمندان بسیاری قرار گرفته است. قدرت و مهارت نظامی در پردازش این داستان‌ها، بسیاری از شاعران صاحب ذوق ایرانی و حتی غیر ایرانی را به جواب‌گویی، اقتباس و یا تقلید برانگیخته است. بازتاب این تأثیرپذیری باعث پدید آمدن آثار قابل توجهی در ادبیات کوردی شده ‌است. از آنجایی که کشمکش یکی از عناصر اصلی داستان است که بر کشش و جذابیت داستان تأثبر مستقیم دارد، در این پژوهش سعی شده است به کشمکش‌های موجود در هر دو داستان خسرو و شیرین نظامی گنجوی و مم و زین احمد خانی پرداخته شود. نتایج حاصل آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که هر دو داستان، به وسیلة کشمکش‌ها نیرو می‌گیرند و تحرک می‌یابند و این باعث شده است که کشمکشهای موجود در هر دو روایت در پیشبرد داستان نقش بسزایی داشته‌ باشند. مقاله حاضر با شیوه‌ای توصیفی-تحلیلی، در چارچوب اصول داستان پردازی نوین، نقش ویژه عنصر داستانی کشمکش را در هر دو روایت خسرو و شیرین نظامی و مم و زین احمد خانی مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهد و برای این منظور با توجه به پیرنگ هر دواستان، انواع کشمکش مورد ارزیابی و سنجش قرار می‌گیرد و در معرض دید خواننده قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The conflict element in the both heroic poems: Nizami’s (Khasraw u shirin ) and Khani’s (Mamu Zin)

نویسنده [English]

  • Jihad Rashid
Associate Professor of Persian Language and Literature, Salahaddin University, Erbil Iraq
چکیده [English]

Nizami is one of the masters of epics, who was difficult to find a rival for in the Persian literature, He was a leader for a lot of researchers and writers. Nizami’s ability in writing this heroic poem made most of the sensitive Persian and non-Persian poets to be affected by him either by imitating him or deriving him.
This influence has been derived to the Kurdish Literature in a very attractive way and since Conflict is one of the important effective elements of the heroic poem, for that the researcher of this research puts the light on this element in both epics: Nizami’s (khasraw u Shirin) and Khani’s (Mam u Zin).
The result of this research concludes that conflict in these previous epics was the relying element in developing the plot, and by using the analytical-descriptive method the researcher will show: the origin of writing modern epics, the role of conflict in the heroic poems of (Khasraw u Shirin) and (Mam u Zin), and it will evaluate the kinds of conflict in a way it will be explicit to the reader.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nizami
  • Khani
  • Khasraw u Shirin
  • Mam u Zin
  • Conflic
منابع فارسی
احمدنژاد، کامل (۱۳۶۹). تحلیل آثار نظامی گنجوی. تهران: انتشارات علمی.
بصاری، طلعت (۱۳۵۰). چهره ی شیرین، اهواز: دانشگاه جندی شاپور .
پک، جان (۱۳۸۷). شیوهی تحلیل رمان. ترجمه ی احمد صدارت. تهران: چاپ سوم، مرکز .
ثروت ، منصور (۱۳۷۰). گنجینه ی حکمت در آثار نظامی، تهران: امیرکبیر .
ذوالفقاری، حسن (۱۳۷۴). منظومه های عاشقانه در ادب فارسی. تهران: نیما.
رضایی، عربعلی (۱۳۸۲). واژگان توصیفی ادبیات. تهران: فرهنگ معاصر.
ریاحی، لیلی (۱۳۷۹). قهرمانان خسرو و شیرین. تهران: امیرکبیر
ستاری، جلال (۱۳۸۳). سایه ی ایزوت و شکرخند شیرین. تهران: نشر مرکز.
شهابی، علی اکبر (۱۳۶۹)، نظامی شاعر داستان سرا. بیجا: نشر ابن سینا.
مکی، ابراهیم (۱۳۸۵). شناخت عوامل نمایشنامه. تهران: چ ۵، سروش.
نظامی گنجه ای، الیاس بن یوسف (۱۳۹۰). خسرو و شیرین. تصحیح وحید دستگردی. به کوشش سعید حمیدیان.  هران: چ3، زوار.
وستلند، پیتر (۱۳۷۱). شیوه های داستان نویسی، ترجمه ی محمد حسین تیمجانی. مینا.
هولتن، اورلی (۱۳۹۴). مقدمه بر تئاتر. ترجمه ی محبوبه مهاجر. تهران: سروش.
کوردی:
خانی، احمد (۱۹۹۲). مم و زین. ترجمه ی م.ب. رودنکو. مسکو.
--- (۲۰۱۲). مم و زین. ترجمه ی شیرزاد شفیع بابو. اربیل: انتشارات دانشگاه صلاح الدین.
سه جادی، عه لائه دین (۱۹۵۲). میژوی ئه ده بی کوردی. سه رده شت: کتابفروشی معارف.
قارلی، مه لا عه بدوللا (۲۰۰۴). دیوان و ژینه واریا ئه حمه دی خانی. ئه سته نبول: وہ شانین ئاقیستا.