گۆران و هێمن لە ڕۆژنامەى کوردستان چاپى تاراندا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه زبان و ادبیات کردی دانشگاه چرمو، چمچمال، عراق

10.34785/J013.2020.806

چکیده

وتاری بەردەست توێژینەوەیەکە لەبەر ڕۆشنایى وتارەکانى ناو ڕۆژنامەى کوردستان (١٣٣٨- ١٣٤٢) کە لەبارەى هەر دوو شاعیرى دیارى گەلەکەمان، گۆران و هێمن-ەوە نووسراون، پێگە و ڕۆڵى هونەرى و ئەدەبى هەر دووکیان ڕوون ­دەکەنەوە. تەوەری یەکەمى توێژینەوەکە تەرخان کراوە بۆ لێکۆڵینەوە لە ڕۆڵ و پێگەى شاعیرێتیى گۆران لە بوارى نوێ‌کردنەوەى شیعرى کوردى و کاریگەریی لەسەر شاعیرانى ڕۆژهەڵاتى کوردستان. هەموو ئەو وتارانەى لەو ژمارە تایبەتەى کە بۆ کۆچى گۆران تەرخان­ کرابوو، خراونەتە بەر خوێندنەوە. لێرەشەوە کۆمەڵێک ڕاستى و تێڕوانینى نوێمان لە بارەى شاعیرەوە گەڵاڵە کردووە کە دەکرێ ببنە بناغەى زانستى بۆ پێگە و ڕۆڵى گۆران لە نوێ­ کردنەوەى شیعرى کوردیدا. تەوەری دووەم تەرخان کراوە بۆ خستنەڕووى شیعر و وتارەکانى هێمن. هەوڵ دراوە وەڵامى ئەو پرسیارە بدرێتەوە کە بۆچى هێمن دەستکارى شیعرەکانى کردووە لە پاش بڵاوکردنەوەى. لەگەڵ ڕاڤەکردنى گۆڕینى بڕوا و هەڵوێستى لە بیرى ناسیونالیستى کوردییەوە بۆ بیرى ناسیونالیستى ئێرانى. ڕوون­کردنەوەى ئەو وێستگە گرنگەى ژیانى هێمن، ئامانجى تویژینەوەکەیە، کە دوو شیعرى بۆ شا نووسیوە و بۆخۆی لەبارەیانەوە هیچى نەوتووە. لە ڕوانگەى دەروونناسییەوە ڕوومان لەو هەڵوێستەى شاعیر کردووە کە دواى دابڕانى لە جەماوەرەکەى و بێ­ئومێدبوونى، ڕوو لە ڕۆژنامەى کوردستان دەکات و لە کۆتاییشدا کۆمەڵێک ئەنجاممان خستۆتە بەردەست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Goran and Hemin in Kurdistan Newspaper Published in Tehran

نویسنده [English]

  • saman ezadin
chamchamal charmo university charmo centar
چکیده [English]

The present paper focuses on the articles on/by Goran and Hemin in Kurdistan newspaper (1338-1342), published in Tehran. These articles were written to clarify the literary and artistic status of these two distinguishing poets of our nation namely Hemin and Goran. The first part of the study is devoted to display the role and status of Goran as a poet in the renewal of Kurdish poetry that is side by side of his impact on the poets of Eastern Kurdistan. Moreover, all the articles, which were written for the death of Goran in the specific volume of that was devoted to his death, are tackled and investigated. As a result, many new views and facts are gathered about Goran that could be used as a basis for his role and status in renewing Kurdish poetry. The second chapter is devoted specifically to display Hemin’s poems and articles. Attempt is made to pose the question why Hemin edited and amend his poems after their publication. That is in addition to tackling the changes in Hemin’s views and stances from Kurdish nationalism into Iranian nationalism.  Clarifying this significant stage in his life is the aim of this study since he wrote two poems for the Shah without commenting anything about them. This stance of Hemin is then analyzed from psychological perspectives.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Goran
  • Hemin
  • Kurdistan Newspaper
  • Kurdish Poetry
  • Modernism
سەرچاوەکان
عەرەبی
إسماعیل، عزالدین. (١٩٦٣). التفسیر النفسى للادب. بیروت: دار الطباعه.
السویف، مصطفى. (١٩٥٩). الأسس النفسیة للإبداع الفنی فى الشعر خاصة. ط. الثانیة. مصر: دار المعارف.
 
ب. کوردی
ئاشنا، ئومێد. (٢٠٠٢). گۆران: نووسین و پەخشان و وەرگێڕاوەکانى. هەولێر: ڕۆشنبیری.
سەردەشتى، یاسین مەلا تاها بەرزان. (٢٠٠٩). مێژووى هاوچەرخى ئێران. سلێمانى: مەحوی.
سەعدوون، سامان عیزەدین. (٢٠١٥). دەقە شیعرییەکانى گۆران لە ڕوانگەى دەروونناسییەوە. سلێمانی: غەزەڵنووس.
عەلى ­محەمەد، دڵشاد. (٢٠٠٧). «گۆران : داهێنان و نوێخوازى». گۆڤارى زانکۆى سلێمانى. س. ٢، ژ. ٢٠.
قادر. ئەحمەد مەحمەد و عوسمان، کاروان. (٢٠٠٩). هێمن لە نێو ئەدەبدا. سلێمانى: ڕەنج.
ڕۆژنامەى کوردستان (٢٠١٢). ژمارە ١ – ٢٠٩، ٥/٢/ ١٣٣٨ هەتا ٢٩/٥/١٣٤٢ / ١٩٥٩ – ١٩٦٣ تاران. لەسەر ئەرکى ئەکادیمیای کوردى چاپ کراوە. سلێمانی: بنکەى ژین.
شێخولئیسلامی، محەمەد ئەمین (هێمن). (١٣٥٣). تاریک و ڕوون. بڵاوکراوەکانى بنکەى پێشەوا.
---. (٢٠١٤). سەرجەمی بەرهەمەکانى. هەولێر: چاپخانەى هەولێر.
هۆراس. (٢٠٠٥). هونەرى شیعر. و. عەزیز گەردى. ،چاپى دووەم. هەولێر: ئاراس.