واکاوی مؤلفه‌های هویتی در نمایش میر نوروزی از منظر نظریه‌ی میخاییل باختین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو پیوسته پژوهشکده کردستان شناسی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 کارشناس ارشد ادبیات نمایشی، دانشگاه سوره، تهران، ایران

10.34785/J013.2020.492

چکیده

این مطالعه کوششی است برای تحلیل و واکاوی مراسم میر نوروزی به‌ مثابه شکلی از نمایش مقاومت، با استناد به مفهوم کارناوال میخاییل باختین. به همین منظور ضمن تبیین اندیشه‌های باختین در برساخت مفهوم کارناوال و با استناد به مفاهیمی چون چندصدایی، خنده، بدن‌های گروتسک و نیز فلسفه کُنشی به چگونگی شکل‌گیری و بازنمایی این مفاهیم در نمایش میر نوروزی پرداخته شد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که این مفاهیم بر بعد هویتی نمایش اجتماعی-سیاسی میر نوروزی دلالت دارد و می‌توان آن را شکلی از کارناوال با کارکرد اجتماعی و سیاسی دانست. به این معنی که هر کدام از بازیگر-تماشاگران این نمایش هم‌زمان توان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری از سایر شخصیت‌های دیگر این نمایش را دارند. به این معنا که هر کس، صداهای دیگران را می‌شنود و هر فرد، به‌ گونه‌ای اجتناب‌ناپذیر، شخصیت دیگری را شکل می‌دهد. در نمایش میر نوروزی مشارکت‌کنندگان در قالب یک کل دیده می‌شوند که توان مقاومت و تغییر وضعیت خود و دیگری را دارند. این تأثیرگذاری از طریق مفاهیم باختینی تفسیر می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Identity Components in Mir-e Nowruzi Play According to Mikhail Bakhtin's Theory

نویسندگان [English]

  • Khosro Sina 1
  • Mehdi Moradi 2
1 Academic Committee Member of Kurdistan Studies Institute, Kurdistan University, Sanandaj, Iran
2 MA in Dramatic Literature, Soore University, Tehran, Iran
چکیده [English]

This study is an attempt to explore and analyze Mire-Nowrouzi play as a form of resistance based on Mikhail Bakhtin’s concept of Carnival. For this purpose, in addition to explaining Bakhtin's ideas about the construction of the concept of carnival and referring to such concepts as polyphony, laughter, the grotesque body, and action philosophy the formation and representation of these concepts in Mire-Nowrouzi were investigated. The results of the study showed that these concepts have a significant role in giving identity to this social and political play and it can be considered as a form of carnival with both social and political functions. Each actor-audience in the play can influence or be influenced by other characters simultaneously. It means that everyone can hear the voices of others, and each character, inevitably, forms other characters. In the play of Mire-Nowrouzi, participants are seen as a whole with the ability to resist and change their and other’s status. This influence is interpreted based on Bakhtin’s concepts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bakhtin
  • Carnival
  • Political Action
  • Mire-Nowrouzi
  • Street Theater
 
منابع
احمدی، بابک. (1378). ساختار و تأویل متن. تهران: نشر مرکز.
ایوبیان، عبیدالله. (1341). «میرنوروزی (یکی از مراسم کهن در کردستان)». دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز، شماره 60 (14 صفحه - از 99 تا 112).
آگامبن، جورجو. (1395). وضعیت استثنایی. ترجمه پویا ایمانی. تهران: نقش‌جهان
بنیامین، والتر. (1387). عروسک و کوتوله. ترجمه مراد فرهادپور و امید مهرگان. تهران: گام نو.
تودورف، تزوتان. (1377). منطق گفتگویی میخاییل باختین. ترجمه داریوش کریمی. تهران: نشرمرکز.
رضایی دشت ارژنه، محمود. (1388). «هستی‌شناسی میر نوروزی با تکیه ‌بر بیتی از حافظ». مطالعات ایرانی، شماره 15 (22 صفحه - از 75 تا 96).
رضی، هاشم. (1358). گاه‌شماری و جشن‌های ایران باستان. تهران: انتشارات فروهر.
رمضانی، ابوالفضل و انیسه یزدانی. (1394). «بررسی سه مضمون باختینی کارناوال، گفت‌وگوگرایی و کرونوتوپ در نمایشنامه‌ی سر فرود آورد تا پیروز شود یا اشتباهات یک ‌شب اثر الیور گلدسمیث». پژوهش ادبیات معاصر جهان، شماره 72 (30 صفحه - از 245 تا 274).
ساموئل، ولز. (1378). «نمایش آیین و آیین نمایش». مترجم: سحر قدیمی. تئاتر، شماره 41 (10 صفحه - از 160 تا 169)
سیلوراستاین، شل. (1391). مجموعه آثار سیلوراستاین. ترجمه سارا فروغی، تهران: انتشارات سبزان.
سینا، خسرو. (1392). «جستاری بر اسطوره‌های باروری و قربانی در آیین‌های نمایشی کردستان». نشریه نمایش، سال پانزدهم (5 صفحه از صفحه 28تا 32).
شفیعی، اسماعیل و مهدی اعتمادسعید. (1394). «بررسی نمودهای آراء و نظریات باختین در تئاتر استانیه‌فسکی». هنرهای زیبا - هنرهای نمایشی و موسیقی، شماره 2 (12 صفحه - از 61 تا 72).
عاشورپور، صادق. (1376). «میرنوروزی (میرمیرین)»، سینما تئاتر، شماره 25 (6 صفحه - از 64 تا 69).
عربزاده، جمال و همکاران. (1394). «تحلیل نقاشی‌های پیتر بروگل بر اساس اندیشه میخاییل باختین». کیمیای هنر، شماره 14(22 صفحه - از 31 تا 52).
غلامحسین‌زاده، غریب رضا و نگار غلامپور. (1378). میخاییل باختین: زندگی، اندیشه‌ها و مفاهیم بنیادین. تهران: نشر روزگار.
فریزر، جیمز جرج. (1382). شاخه زرین. ترجمه کاظم فیرزومند. تهران: نشر آگاه.
قزوینی، محمد. (1323). «میر نوروزی». نشریه یادگار، سال اول، شماره 3 (4 صفحه – از 13 تا 16).
کریمیان سردشتی، نادر (1377). «میر نوروزی». کتاب ماه هنر، شماره 5 (3 صفحه - از 13 تا 15).
گاردنیر، مایل. (1381). «تخیل معمولی باختین». ترجمه یوسف اباذری. فصلنامه ارغنون، شماره 20(34 صفحه - از 33 تا 66).
مسعودی، شیوا. (1389). «تبیین جامعه‌شناختی عناصر کارناوالیته در نمایش‌های عصر ناصری». جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، شماره 1 (30 صفحه - از 167 تا 196).
معروفی، سیروس. (1379). «مراسم میرنوروزی در کردستان». کتاب ماه هنر، شماره 29 و 30 (1 صفحه - از 68 تا 68).
موللی، کرامت. (1387). مبانی روانکاوی: فروید و لاکان. تهران: نشر نی.
میسون، بیم. (1380). تئاتر خیابانی و انواع دیگر نمایش‌های بیرونی. ترجمه شیرین بزرگمهر. تهران: انتشارات دانشگاه هنر.
نولز، رونلد. (1391). شکسپیر و کارناوال: پس از باختین. ترجمه رؤیا پورآذر. تهران: نشر هرمز.
یزدی، نرگس و منصور ابراهیمی (1390). «بررسی انگاره‌های کارناوالی در نمایشنامه ‌یرومئو و ژولیت از دیدگاه باختین». هنرهای نمایشی و موسیقی، شماره 43 (8 صفحه - از 51 تا 58).
 
Brandist, Craig. (2002). The Bakhtin Circle: Philosophy. Culture and Politics London, Sterling, Virginia: Pluto Press.
Hill, Jane H. (1986) .The Refiguration of the Anthropology of Language (review of Problems of Dostoevsky's Poetics) Cultural Anthropology, Vol. 1, No. 1, pp. 89–102