غەزەلە وەرگێڕدراوەکانی حافز لە تەرازووی شیعرییەتدا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 آموزشگاە تربیت وتوسعە مهارات‌های پروشی، سلیمانیە، کردستان عراق

2 مدیر آموزش، آموزش و پرورش سلیمانیه، سلیمانیه، کردستان عراق

10.34785/J013.2020.634

چکیده

حافزی شیرازى بە یەکێک لە گەورەترین و بەرزترین مامۆستایانی غەزەل لە ئەدەبی فارسیدا دادەنرێت. شیعرى ئەو هەمیشە لە سەر دڵانە و هەرکەس بەگوێرەى ویست و خواستى خۆى بە نێو دنیاى جوانیى ئەم شاعیرە ناسک‌خەیاڵەدا گوزەر دەکات. ڕەنگە دنیاى پڕکێشمەکێش و دۆخ و هەل­ومەرجێکى تایبەت لە ئاڵ­وگۆڕى دەسەڵاتى سیاسیی ئەودەم کە حافز تێیدا ژیاوە، هەستى ناسک و جوانى‌ناسیی شاعیر ئاوێتەى یەک بووبن و ئەم گەوهەرانەى بۆ ئێمە جێ­هێشتبێت. جیا لەوەى کە دێتە سەر باسى دنیا و دواڕۆژ، دەوترێت حافز قسەى عارفانەى ئاسمانیی هەیە و هەم غەزەلى عاشقانەى دونیایی. ئەم شاعیرە کاریگەریی زۆرى هەبووە لەسەر شاعیرانى تەواوى دونیا. بەو پێیەى بەرهەمەکەى وەک شاکارێکى ئەدەبى جیهانى لێى دەڕوانرێ و شاعیرانى کوردیش بەدەر نین لەم کاریگەربوونە. ئه‌م توێژینه‌وەیە‌‌ هە‌وڵی­داوه‌ دەقى غەزەلە وەرگێڕدراوەکانى حافز، کە لە لایەن شاعیرى خامەڕەنگینى کوردەوە، وەرگێڕدراوە و لە دووتوێى دیوانی تاڤگەى ئەوین‌-ی عومەرى ساڵحى ساحێب (کۆلیل) بڵاوکراونەتەوە، به‌ ته‌رازووی شیعرییە‌ت (پۆیە‌تیکا)وه‌ بخاته‌ بە‌ر نە‌شتە‌ری لێکۆڵینەوە‌. ڕێبازی لێکۆڵینەوەکەمان وەسفی-شیکارانەیە کە له‌ دە‌ستپێکدا باس لە وەرگێڕان و بنەما و ڕێگاکانی وەرگێڕان و پاشان دروستی و نادروستی وەرگێڕانی شیعر کراوه‌. پاشان چەند غەزەلێک بە نموونە لەو وەرگێڕانە وەرگیراوه‌ و له‌ ڕووی کێش، سەروا، زمان، ڕەوانبێژی، لادانی شیعری و هەموو ئەو تەکنیکانەی کە شیعرییەت و پۆیەتیکای شیعرییان پێ بەهێزدەبێت، هەڵسەنگێنراون. لە کۆتاییدا ئەنجامی توێژینەوەکە بە چەند خاڵێک دەستنیشان­کراوه‌.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critical Study of the Translation of Hafiz Ghazals into Kurdish

نویسندگان [English]

  • Naz Saeed 1
  • sdiq talani 2
1 Institute of Training and Educational Development, Sulaimaniyah, Iraqi Kurdistan
2 Director of Educational Supervision, Sulaymaniyah, Iraqi Kurdistan
چکیده [English]

Hafiz is considered as one of the greatest composers of ghazal in Persian literature. His poems are popular and everyone enjoys reading his poetry. It is the conflicted world and the difficult situation resulting from the political pressure of the poet's era combined with his aesthetic sense which led to the production of these valuable poems. Since Hafez talks about the world and the Hereafter, his poems are said to include both mystical heavenly ghazals and worldly love ones. Due to the fact that his poems are considered as world masterpieces, Hafiz had a great influence on the poets all over the world and Kurdish poets are not an exception. The present study seeks to review and evaluate the poetic style of the Kurdish translations of Hafiz by the Kurdish poet, Omar Salih Sahib, published under the title The Love Waterfall. Following a descriptive-analytical method, this paper first addresses translation basics, translation types, and the validity or invalidity of translating poetry. Then, some of the translated ghazals into Kurdish are selected as samples and examined regarding rhythm, rhyme, linguistic aspects, rhetoric, poetic deviation, and all the required poetic techniques.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hafiz
  • Translation
  • Poetics
  • Poetic Deviation
  • Omar Salih Sahib
سەرچاوەکان
کوردی:
ئەحمەد، ڕەزا (٢٠٠٧). هونەری شیعرنووسین. سلێمانی: چاپخانەی شەهید ئازاد هەورامی.
حەقیقی، عەبباسی (١٣٨٧). شەونم: وەرگێڕانی سەد غەزەلی حافز. سنە: بڵاوکردنه‌وه‌ی کوردستان.
خۆشناو، نەریمان عەبدوڵڵا (٢٠١٨). زمانەوانی کارەکی. هەولێر: ناوەندی ئاودێر.
خۆشناو، هێمن عومەر (٢٠١٠). شیعرییەتی دەقی چیرۆکی کوردی. هەولێر: چاپخانەی وەزارەتی ڕۆشنبیری.
سعید، ناز ئەحمەد (٢٠١٣). لادان لە شیعری لەتیف هەڵمەت­دا. سلێمانی: چاپخانەی وەزارەتی ڕۆشنبیری.
علی، سدیق ئه‌وڕه‌حمان (2015). حەقیقی شاعیر: ژیان و بەرهەمی. زانکۆی سلێمانی.
عەنەبی، ئەکرەم (٢٠١٧). مەحرەمی ڕاز: شەرحی غەزەلیاتی حافز. سلێمانی: دەزگای ئایدیا.
گەردی، عەزیز (١٩٧٥). ڕەوانبێژی لە ئەدەبی کوردیدا: جوانکاری. هەولێر: چاپخانەی شارەوانی.
مستەفا، ئیدریس عەبدوڵلا (٢٠١١). لایەنە ڕەوانبێژییەکان لە شیعری کلاسیکی کوردیدا. هەولێر: ئەکادیمیا.
--- ( ٢٠٠٣). جوانکاری لە ئەدەبی کوردیدا. سلێمانی: دەزگای سەردەم.
عەرەبی:
ادریس، سامیە (٢٠٠٨). «جامعە مولود معمری بتنیزی وزو». مجلە الخطاب. العدد ٣، المجلد ١٠، الجزائر.
اسماعیل، عزالدین (١٩٧٢). الادب و فنونە. القاهرة: دارالفکر العربی.
ایکو، امبرتو (٢٠١٢). ان نقول الشیء نفسە تقریبا. ت: احمد الصمعی. بیروت: مرکز دراسات الوحدە العربیە.
جاحظ (١٩٩٦). الحیوان. بیروت: دارالجیل.
حنفی،حسن (٢٠٠٠). من النقل الی الابداع. القاهرە: دارقباء.
خلوصی، صفاء (١٩٥٦). فن الترجمە فی ضوء الدراسات المقارنە. بغداد: وزارە التربیە و الاعلام.
الطربلسی، محمد الهادی (١٩٨٨). بحوث فی النص الادبی. تونس: الدار العربیة للکتاب.
عجینە، محمد (٢٠٠١). الترجمە الادبیە. رحاب المعرفە.
نانی، محمد (٢٠٠٣). الترجمە الادبیە بین النظریە و التطبیق.
کوهن، جان (١٩٨٦). بنیە اللغە الشعریە. ت: محمد الولی و محمد العمری. المغرب: دار توبقال.
مصلح، سعد (١٩٨٤). الاسلوب دراسة الغویة احصائیة. القاهرة: دارالفکر العربی.
ناظم، حسن (١٩٩٤). مفاهیم الشعریة. بیروت: المرکز الثقافی العربی.
فارسی:
احمدی، بابک (١٣٨٢). ساختار و تأویل متن. تهران: نشر مرکز، چ ٦.