خواستنی ئاراستەیی له شیعری عەبدوڵڵا پەشێودا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات کردی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

10.34785/J013.2020.177

چکیده

 خواستنی ئاراستەیی جۆرێکه له سێ جۆری خواستنی واتایی که سەرەتا جۆرج لەیکاف و مارک جانسۆن له هەشتاکانی سەدەی بیستدا به ڕاشکاوی باسیان لێوه کرد و ڕایان­گەیاند که خواستن یەکێ له بنەماکانی نەک هەر زمانی شیعر و ئەدەب، بەڵکوو زمانی ڕۆژانەشه. له خواستنی ئاراستەییدا لایەن و ڕووگەیەک هەست دەکرێ که واتانوێن یان واتاسازه و زۆرتر دووتەوەری یان دووجەمسەرییه. ئەندێشەی لەیکاف و جانسۆن دواتر بوو به تیۆرییەک و چوارچێوه و بنەماگەلی تایبەت به خۆی بۆ داڕێژرا. ئەم لێکۆڵینەوه به ڕێبازی کتێبخانەیی و بەڵگەیی دەیهەوێ خواستنی ئاراستەیی و نموودەکانی و جێگەوپێگەی له شیعری عەبدوڵڵا پەشێودا وەک شاعیرێکی نوێخواز و بیرمەند که زمانی شیعرییەکەی نزیکه له زمانی ڕۆژانەی خەڵکەوه، لێکبداتەوه. به پێی ئەنجامی لێکۆڵینەوەکه، شیعری پەشێو به هۆی دەوڵەمەندبوونی له ڕووی زاراوه و دەستەواژه و وێنای کەم­وێنەی خەیاڵییەوه کانگایەکی هێژایه بۆ خواستنی ئاراستەیی. نموونەکانی ئەم خواستنه له شیعری پەشێودا زۆرتر دووتەوەری/جەمسەرین و له نموونە تەوەرگەلی سەر/خوار، دوور/نزیک، پێش/پاش و بەرز/نزم و چەند دوانەیەکی تر پێکهاتوون.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Orientational Metaphors in Abdullah Pashew’s Poetry

نویسنده [English]

  • Yadollah Pashabadi
Assistant Professor of Kurdish Language and Literature, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
چکیده [English]

Orientational metaphor is one kind of the three types of conceptual metaphor. It was introduced by Lakoff and Johnson for the first time in the 1980s. They argue that metaphor is a fundamental element not only in the language of poetry and literature but also in everyday language. The direction in the orientational metaphor is apparently meaningful and often biaxial and bipolar. Lakoff and Johnson’s ideas evolved later and developed into a theory with the required principles and foundations. This research, using a descriptive-documentary method, seeks to study the orientational metaphor and its position in Abdullah Pashew’s poetry as a prominent intellectual modernist Kurdish poet. The language of Pashew’s poetry is literary and culturally rich and at the same time close to the daily language of people and for this reason, it contains a vast number of words and idioms, and literary and technical terms and phrases. The samples of the orientational metaphor in his poetry are mostly biaxial/polar and are presented in above/below, far/near, forward/back, long/short forms, and other similar binary directions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conceptual Metaphor
  • Orientational Metaphor
  • Kurdish Language
  • Abdullah Pashew
  • Contemporary Kurdish Poetry

مراجع

سەرچاوەکان
ئەلف) کوردی
ئەبووفەوز، یووسف (٢٠١٧). «گفتوگۆ لەگەڵ عەبدوڵڵا پەشێو». وەرگێڕانی بابان ئەنوەر، گۆڤاری باران، ساڵی یەکەم، کانوونی دووەم، لل ٩٥-١٠٤.
پەشێو، عەبدوڵڵا (٢٠٠١). دیوان. هەولێر: ئاراس، چاپی یەکەم.
ڕەئووف، لوقمان (٢٠١٧). «بایۆگرافی د. عەبدوڵڵا پەشێو». گۆڤاری باران، ساڵی یەکەم، کانوونی دووەم، لل ٦٦-٦٧.
سەجادی، عەدنان (٢٠١٧). «چەمکی مرۆڤایەتی له شیعرەکانی عەبدوڵڵا پەشێودا». گۆڤاری باران، ساڵی یەکەم، کانوونی دووەم، لل ٨٢-٩٤.
سەجادی، عەلائەدین (١٩٨٧). خۆشخوانی. بەغدا: چاپخانەی مەعارف.
وەلی ئسماعیل، سروود (٢٠١٧). «ڕەنگدانەوەی خۆشەویستی ئافرەت و نیشتمان لای شاعیر عەبدوڵڵا پەشێو». گۆڤاری الاستاذ، العدد ٢٢١، المجلد الأول لسنة ٢٠١٧، صص ٢٢٩-٢٥٢.
 
ب) فارسی و عەرەبی
 ابن المعتز، عبدالله (2012). البدیع. شرحه و حقّقه عرفان مطرجی. بیروت: مؤسسة الکتب الثقافیة، الطبعة الأولی.
راسخ مهند، محمد (۱۳۸۹). درآمدی بر زبان‌شناسی شناختی: نظریه‌ها و مفاهیم. تهران: سمت.
عبداللهی، درخشان (1394). استعاره­های ساختاری، جهتی و وجودی در کوردی جافی. پایان­نامة کارشناسی ارشد زبان­شناسی، دانشگاه رازی کرمانشاه.
کردزعفرانلو، عالیه و خدیجه حاجیان (1389). «استعاره­های جهتی قرآن با رویکرد شناختی». فصلنامۀ نقد ادبی، سال سوم، شمارۀ 9، بهار 89، صص 115-139.
کریمی، وحیده (1391). استعاره­های درد در گویش کردی کلهری ایلام از نظر معنی­شناسی. پایان­نامة کارشناسی ارشد زبانشناسی، پژوهشکدة زبان­شناسی تهران.
کووچش، زولتان (1393). مقدمه­ای کاربردی بر استعاره. ترجمۀ شیرین پورابراهیم، تهران: سمت.
لایکوف، جورج و مارک جونسن (2009). الاستعارات التی نحیا بها. ترجمة عبدالمجید جحفة، دارالبیضاء-المغرب: دار توبقال للنشر، الطبعة الثانیة.
 هاشمی، زهره (1389). «نظریه استعاره مفهومی لیکاف و جانسون». ادب­پژوهی، شمارۀ دوازدهم، تابستان 89، صص 119-140.
 
ج) لاتین
Lakoff, G. & Johnson, M (1980). Metaphors We Live By. Chicago: University of Chicago press.
   Kovecses, Z (2010). Metaphor: A Practical Introduction. Oxford and New York: Oxford University Press.
Richards, I (1936). The Philosophy of Rhetoric. London and Oxford: Oxford University Press.
  

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 17 شهریور 1399
  • تاریخ بازنگری: 27 شهریور 1399
  • تاریخ پذیرش: 03 مهر 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار