جایگاه فرهنگ و ادبیات نزد ملوک کُرد شبانکاره (٧٥٦ ق-٤٢١ ق)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران

10.34785/J013.2021.265

چکیده

ملوک کُرد شبانکاره یکی از حکومت‌های محلی در جنوب ایران و پس‌کرانه‌های خلیج ‌فارس است که بیش از سه قرن دوام داشته است. این حکومت که با چندین قدرت سیاسی و مشهور تاریخ ایران و اسلام، ازجمله خلافت بنی‌عباس، سلجوقیان، خوارزمشاهیان، مغولان و ایلخانان هم‌دوره بود، جایگاه مهمی در تحولات جنوب ایران و خلیج ‌فارس در زمان مورد اشاره داشته است. این پژوهش در پی بررسی جایگاه این حکومت کُرد نژاد در تاریخ جنوب ایران و پس‌کرانه‌های خلیج ‌فارس است. شبانکاره‌ها که از نژاد کرد به ‌حساب می‌آیند از عهد ساسانی وارد صحنه‌ تاریخ جنوب ایران شده و پس از ورود اسلام به ایران، همواره یکی از بازیگران مهم تاریخ ایران، به‌ویژه در مناطق جنوبی، بودند تا آن‌که موفق به تأسیس حکومت در قرن پنجم هجری شدند و نهایتاً به دست آل مظفر در قرن هشتم هجری منقرض گردیدند. ملوک کرد شبانکاره در طول 308 سال (، قدرت‌مداری، گاه به استقلال و گاه با تابعیت به حفظ دولت خویش پرداختند. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که مهم‌ترین ویژگی ملوک شبانکاره کدام بود. فرضیه‌ محوری این است که عنصر فرهنگی در نزد ملوک شبانکاره نقش اساسی و بنیادین ایفا نموده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که برخلاف نظر برخی از محققان، عنصر فرهنگ و تعلقات فرهنگی در نزد ملوک شبانکاره به عنصر قوام دهنده تبدیل‌شده بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Position of Culture and Literature in the Eyes of the Kurdish Amirs of Shabankareh (421-756)

نویسندگان [English]

  • Hamid Asadpour 1
  • Hossein Salimi 2
1 Assistant Professor of Department of History, Persian Gulf University,,Bushehr, Iran
2 Assiatnt Professor of Persian Language and Literature, Persian Gulf Universit, Bushehr, Iran
چکیده [English]

One of the local authorities that reigned in the coast of Persian Gulf at southern area of Iran was Kurdan Government, known as Shabankareh. They were from Kurdish race and governed in the area from 421 until 756. The above-mentioned race considered as Kurdish and were recorded in history from the Sasanian duration. After entrance of Islam to Iran, they had the main role in Iran history specially in southern areas and succeeded to establish their government in the fifth century. Consequently, they were extinct by Al-e-Mozaffar in the eighth century. The Kurds of Shabankareh maintained their government by independency or obedience during their 331 years of power. This research addresses the answer the main characteristics of Sabankareh governors. The pivotal hypothesis is that the cultural element has played the main role for Shabankareh governors. Despite many other researchers’ ideas, the findings show that cultural element and belongings changed into a consistent element for Shabankareh governors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shabankareh Governors
  • The Kurds
  • Government
  • Cultural Elements
  • Persian Gulf Shores
منابع
آل ابراهیم، محمد رضا. (1387).  آثار باستانی. اماکن مذهبی و گردشگاهی در استهبان، تهران: سته بان.
ابن ابراهیم، محمد. (1348). سلجوقیان و غز در کرمان. تهران: علم.
ابن بلخی. (1363).  فارس‌نامه. بر اساس متن مصحح دسترنج و نیکلسن، تصحیح منصور رستگار فسایی،فارس: بنیاد فارس‌شناسی.
اسدپور، حمید. (1393). تاریخ شبانکاره. بوشهر: دانشگاه خلیج‌ فارس.
حافظ، شمس‌الدین محمد. (1388). دیوان غزلیات. به کوشش بهاءالدین خرمشاهی و هاشم جاوید، چاپ دوم، تهران: فروغ دانش.
 شیرازی، احمد بن ابی‎الخیر. (1350). شیرازنامه.تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
شبانکاره‌ای، محمد بن علی. (1363). مجمع‌الانساب. تهران: امیرکبیر.
شبانکاره‌ای، صاحب. (1389). دفتر دلگشا. به کوشش غلامحسین شبانکاره‌ای و پروانه بهرامی، تهران: بنیاد فارسشناسی، آوند اندیشه.
صداقت کیش، جمشید. (1381). کردان پارس و کرمان. تهران: علمی گالج.
ــ (1390) کردان شبانکاره. تهران: علمی کالج.
فسایی، حسن. (1367). فارس‌نامه ناصری. به اهتمام منصور رستگار فسایی، تهران: امیرکبیر.
غفوری، رضا. (1396). «دفتر دلگشا و تلمیحات شاهنامه‌ای آن». کاوش‌نامه، سال هجدهم، شماره 34، صص35-10.
نطنزی، معین‌الدین و پروین استخری. (1363). منتخب التواریخ معینی، تهران: اساطیر.
شیرازی، عبدالله بن فضل‌الله (وصاف الحضره). (1388). تجزیه الامصار و تزجیه الاعصار، به کوشش ایرج افشار و محمود امید سالار، تهران.