بررسی افسانه‌ها ،قصه‌ها و متل‌های کردی ایلامی از دیدگاه گریماس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

10.34785/J09.2022.001

چکیده

ادبیات شفاهی بخشی از فولکلور است که میراث سنت‌های داستانی و غیر داستان مردمان گذشته است .ایلامیان به عنوان بخشی ازمردم کُرد‌، با تمدنی کهن وگنجینه‌ای از فرهنگ بکرشفاهی دارای متل‌ها وقصه‌های دیرینه است که مدتی است ثبت آنها مورد توجه محققان و پژوهشگران حوزه ادب عامه قرار گرفته است. امروزه نقدهای زیادی وجود دارد که بر کارکردهای ساختاری استوارند. ساختارگرایان همواره در پی آن بودند که به الگوهایی دست یابند تا به کمک آنها، قصه ها را مورد بررسی قرار دهند. هدف از این پژوهش، بررسی افسانه ها، داستان‎ها ومتل‌های کردی ایلام براساس نظریهءگریماس است. به دلیل فقدان مطالعه علمی و لزوم بررسی ساختاری و شهرت زیاد این نظریه، کوشیده شده به این سوال اصلی پاسخ داده شود، بازنمود بررسی افسانه ها، قصه ها ومتل های ایلامی بر اساس نظریه گریماس چگونه است؟برای رسیدن به پاسخ سؤالات، با روش کتابخانه‌ای 127 متل از 5 کتاب انتخاب شده اند و سپس با الگوی تقابل‌های دوگانه و زنجیره‌های سه گانه گریماس ارزیابی گردیده است. نتیجه این بررسی نشان دهندۀ وجود شش کنشگر در متل‌ها است. از نظر حضور و عدم حضور شخصیت‌ها، سیزده گروه را می‌توان مشخص کرد .در بعضی از قصه‌ها، یک یا چند کنشگر غایبند که فرستنده بیشترین بسامد را از این نظر دارد. دردسته بندی انواع شخصیت‌ها مردان بیشترین کاربرد ومخلوقات کمترین کاربرد را دارند .زنجیره های روایی گریماس نیز در همه متل ها دیده می‌شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Elamite Kurdish Myths, Stories, and Motifs from Greimasian Perspective

نویسندگان [English]

  • Ali hasan Sohrabnejad 1
  • Negar Nuri 2
1 Assistant Professor in Persian Language and Literature, University of Payam-e-Noor, Tehran, Iran
2 M.A. in Persian Language and Literature, University of Payam-e-Noor, Tehran, Iran
چکیده [English]

Oral literature is a part of folklore that is the legacy of fictional and non-fictional traditions of the past people. has taken. There are many critiques today that are based on structural functions. Structuralists have always sought to find patterns in which to examine stories. Among narrators, Greimas has a particular interest in popular literature, which is applicable to Kurdish motifs. The purpose of this study is to study the myths, stories and Kurdish myths of Ilam based on Greimas theory. Due to the lack of scientific study and the need for a structural study and the great reputation of this theory, an attempt has been made to answer this main question, what is the representation of the study of Elamite myths, tales and motels based on Greimas theory. To answer the questions, 127 motels were selected from 5 books using the library method and then evaluated with the pattern of double confrontations and triple chains of Greimas. The result of this study indicates the existence of six actors in motels. Thirteen groups can be identified in terms of the presence or absence of characters. In some stories, one or more actors are absent, with the sender having the highest frequency in this regard. In the classification of character types, men are the most used and creatures are the least used. Greimas narrative chains are also seen in all motels.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Narratology
  • Greimas Theory
  • Popular Literature
  • Narrative Chains
  • Kurdish Riddles of Ilam
آبی، رضا. (1393). شه­وگار زمسانی. ایلام: انتشارات زاگرو.
آذر، امیر اسماعیل. (1393). الهی­نامه عطار در نظریه معناشناسی آلژیر گریمس و شکل‌شناسی ژرار ژنت، تهران: انتشارات سخن.
اسکولز، رابرت. (1383). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات. ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران. نشر آگه.
پراپ، ولادیمیر. (1386). ریخت‌شناسی قصه­های پریان. ترجمه فریدون بدره­ای، چ2، تهران: انتشارات توس.
حسینی، سمیه. (1396). روزگار قصه­ها متل­های کردی ایلامی. ایلام : انتشارات زانا.
 درپر، مریم و یاحقی، محمدجعفر. (1389). «تحلیل روابط شخصیت­ها در منظومه لیلی و مجنون نظامی». نشریه شعر پژوهی، دوره 2، شماره 3، صفحه 65 – 89.
 ساداتی، سیدشهاب­الدین. (1387). «روایت­شناسی داستان حسن کچل از دیدگاه پراپ، تودوروف و گریماس»، ماهنامۀ گلستان، اسفند شماره 96، صص61-57.
سجودی، فرزان. (1383). نشانه­شناسی کاربردی.تهران: نشر قصه.
سلدن، رامان و پیتر ویدوسون. (1397). راهنمای نظریۀ ادبی معاصر. ترجمۀ عباس مخبر. تهران: نشر بان.
 شوهانی، علیرضا و پروین پیکانی. (1395). «سیر ادبیات داستانی در ایلام». مجله فرهنگ ایلام، سال 16، شماره 50 و 51.
عزیزنیا، یوسف و همکاران. (1393). قصه­های سرزمین میدیا. ایلام : انتشارات زاگرو.
 کاسی، فاطمه. (1387). « تحلیل ساختار داستان پادشاه سیاه پوش از منظر بارت و گریماس»، ادب‌پژوهی، دوره 2، شماره 5، صفحه 183-200.
نیازی، فاطمه. (1394). «تحلیل داستان­های کودکان بر مبنای نظریۀ گریماس». پایان نامه کارشناسی­ارشد .قم: دانشگاه قم .
مشیدی، جلیل و راضیه آزاد. (1390). «الگوی کنشگر در برخی روایت­های کلامی مثنوی معنوی بر اساس نظریۀ الگوی کنشگر گریماس»، نشریه متن­شناسی ادب فارسی، دوره 47، شماره 3، صفحه 35- 46.
مکاریک، ایرنا ریما. (1385). دانشنامۀ نظریه­های ادبی معاصر. ترجمۀ م. مهاجر و م. نبوی. تهران: نشر آگه.
منصوری­مقدم، منصور. (1398). افسانه­ها، داستان­ها و متل­های کردی. تهران : انتشارات جامعه­شناسان.
محمدزاده، عباس. (1399). ده بان بال سیمرخ. ایلام : انتشارات ژ.