هۆنەرێ هەجووێ ل دەڤ هۆزانڤان ئاغائوکێ بێدارى

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مامۆستای هاریکاری، پشکا زمانێ کوردى، فەکۆلتیا زانستێن مرۆڤایەتى، زانکۆیا زاخۆ، زاخۆ، کوردستانی عێراق

10.34785/J09.2022.012

چکیده

بابەتێ هەجووێ ل دەڤ هۆزانڤان ئاغائوکێ بێدارى شاعێرێ کێم هاتییە نیاسین، ئەڤێ ل سەدێ 18ز ژیایى، مخابن هەتا نها دیوانا وى یا شێعرى نەهاتیە چاپکرن، ب تنێ چەند شعرێن کێم نەبن، ئێک ژ بابەتین هەرى گرنگ یێن ناڤا هۆزانا ئەڤى هۆزانڤانی هۆنەرێ هەجووکرنێ یە، ئەڤ هۆنەرێ دبت ئێک ژ جۆرێن شعرا سترانکى، ئەڤى هۆنەرى بەشەکێ نەکێم ژ شعرا کلاسیک ڤەگرتى. ئەڤ ڤەکۆلینە ل سەر ڕێبازا وەسفى - شرۆڤەکارى هاتییە ئەنجامدان، مە د ناڤا ڤەکۆلینێدا ئێکەم جار ب تیۆرى باس ل بابەتێ هەجووێ کرییە و پاشان ب شێوەیەکێ پراکتیکى و پشتبەستن ل سەر نموونێن هۆزانێ ژ هەلبەستێن بێدارى کرییە و تێدا ب خشتە ئەو بابەت هاتینە دیارکرن، تێدا دیاردبت ژ سەرجەمێ ئەوان هەلبەستێن وى یێن تا نها ل بەردەستن و مە ڤەکۆلین ل سەر ئەنجامدایى ژ هژمارا (4) هۆزانان (3) ژ وان ب هەجوو هاتینە نڤێسین، کەواتە ڕێژەیا پتریا هۆزانێن وى ل سەر شێوازێ هەجوو هاتینە ڤەهاندن، وەرگرتنا ئەڤێ ڕێژا مەزن د ناڤ هەلبەستێن بێداریدا سەرنجا خواندەڤانێ خوە ڕادکێشت. بێدارى ئێک کەس بۆ هەجوویا خوە دیارنەکریە، بەلکو پتر ئەوى گرۆپ و دەستە کرینە ئارمانجا تیرێت هەجوویا خوە، ئەوى د ناڤ هەجوویا خوەدا گیانەوەر، گرۆپێن دینى، سۆفى، عارف، زاهد، بالندە هەجووکرینە. پتریا هەجوویا بێدارى د چارچووڤێ هەجوویا دینیدایە و هەروەسا مفا ژ هەجوویا جڤاکى ژى وەرگرتییە.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Use of Satire by Aghakokey Bedary

نویسنده [English]

  • Waheed Ramadhan
Assistant Lecturer, Department of Kurdish Language, Faculty of Humanities, University of Zakho, Zakho, Iraqi Kurdistan
چکیده [English]

Aghakokey Bedary, who lived in the eighteenth century, was a poet who is not very well-known to the contemporary reader. Apologetically, his entire works in poetry have not been published yet, except for a number of his poems that were published separately. One of the prominent themes and techniques in his poems is the use of satire.  This technique was commonly used by the classical poets as it is considered a type of lyrical poetry. The current study is based on a descriptive analytical method. A comprehensive theoretical background about satire is given in the first part of the study. Then, some of Bedary’s poems, served as data in this study, are practically analyzed to show how satire is used. The results are displayed in tables. The results indicate that satire is used in three poems from the four poems that the researcher used a data. Hence, it can be said that most of his poems contains satire. This technique by Bedarey has attracted the attention of many readers. Technically, Bedarey has not targeted a specific person or name for his mockery in his poems. Instead, he has mocked religious figures, groups of people, intellects, animals, and even birds. Finally, it is clear that most of his poems contain religious satire as well as social satire.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kurdish poetry
  • Aghakokey Bedary
  • Religious Satire
  • Social Satire
کوردی:
ئەمین دۆسکى، محەمەد. (2016). فەرهەنگا سپیرێز. چاپا دوویێ. دهۆک: دەزگەهێ سپیرێز یێ چاپ و بەلاڤکرنێ.
دۆسکى، تەحسین ئیبراهیم. (2019). باغێ ئیرەمێ. زاخۆ: سەنتەرێ زاخۆ بۆ ڤەکۆلینێن کوردى.
فارسی:
اصلانى، محمدرضا. (1385). فرهنگ واژگان و اصطلاحات طنز. همدان: مرکز پخش کاروان.
پارسا، سید احمد و فرشاد مرادى. (1387). «مقایسە سبکى هجویات در دو دیوان خاقانى و متنبى». پژوهشنامە علوم انسانى، شمارە 58، صص: 187-208.
پارسا، سید احمد. (1395). سلطان اقلیم سخن. تهران: نشر تیرگان.
حلبى، على‌اصغر. (1377). طنز و شوخى طبعى در ایران و جهان اسلامى. بی‌جا: انتشارات بهبهانى.
داد، سیما. (1385). فرهنگ اصطلاحات ادبى. چاپ سوم. تهران: انتشارات مروارید.
رضایى، عربعلى. (1382). واژگان توصیفى ادبیات. تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
شفیعى‌کدکنى، محمدرضا. (1373). مفلس کیمیافروش. تهران: سخن.
شمیسا، سیروس. (1389). انواع ادبى. چاپ چهارم. تهران: انتشارات میترا.
عدنان، سعید. (1376). گرایش‌هاى فلسفى در نقد ادبى. ترجمه نصرالله امامى. اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران.
موریل، جان. (1393). فلسفە طنز. ترجمە محمود فرجامى و دانیال جعفرى. چاپ دوم. تهران: نشر نى.
همتى، شهریار و همکاران. (1391). «بررسى کارکرد هجو در شعر حطیئە و انورى». کاوش‌نامە ادبیات تطبیقى. دانشگاه رازى کرمانشاە، سال دوم، شمارە 8.
عەرەبی:
ایروانى‌زادە، عبدالغنى و جمال طالبى. (1393). دراسات فى الهجاء السیاسى عند شعراء الشیعة. قم: نشر مجمع ذخایر اسلامى.
ناصیف، أمیل. (1992). أروع ماقیل فی الهجاء. بیروت: دار الجیل.