بررسی تطبیقی کارکرد افعال وجهی در زبان‌های فارسی و کُردی (مطالعه موردی: دو رمان فارسی و کردی معاصر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه کردستان

2 هیأت علمی دانشگاه کردستان

3 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

10.22034/jokl.2024.139751.1331

چکیده

بررسی مقوله‌ی وجهیت و کارکردهای متنوع آن از بنیادی‌ترین مباحث مطرح شده در دستورِ زبان‌های ایرانی است. در این میان طبقه‌بندی عناصر بیانگر وجهیت نظیر ابزارهای تصریفی نشان‌دهنده‌‌ی وجه، افعال و قیود وجهی از مهم‌ترین حوزه‌های پژوهشی در این زمینه هستند.پژوهش حاضر در صدد است تا با بهره‌گیری از طبقه‌بندی‌های به دست ‌داده شده از سوی پالمر(1990 ۲۰۰۱) و ون درآوورا و پلانگیان(۱۹۹۸) به تقسیم‌بندی افعال وجهی موجود در زبان‌های فارسی و کردی، گویش مرکزی، بپردازد و از این رهگذر کفایت توصیفی هر یک از رویکردهای فوق‌الذکر را در زبان‌های مورد بررسی، ارزیابی نماید. از آن‌جایی که بررسی مقوله‌ی وجهیت مستلزم در نظر گرفتن داده‌های بافت‌محور است کوشش شده تا داده‌های مربوط به زبان فارسی از دو رمان «پرندۀ من» اثر فریبا وفی و «نگران نباش» اثر مهسا محب‌علی و داده‌های موردنیاز برای بررسی وجهیت در گویش مرکزیِ کردی از رمان‌های «حه‌سار و سه‌گه‌کانی باوکم» اثر شیرزاد حسن و «گره‌وی به‌ختی هه‌لاله» اثر عطا نهایی استخراج گردد. حاصل آن‌که رویکرد ون در آوورا و پلانگیان (۱۹۹۸) تصویر به مراتب کامل‌تری از افعال وجهی و کارکردهایشان در این دو زبان به دست می‌دهد. این نکته به وضوح در حوزه‌ی درون مشارکت کننده در چارچوب ون درآوورا و پلانگیان(۱۹۹۸) مشاهده می‌شود. اگرچه درجه‌ی امکان در حوزه‌ی درون مشارکت کننده را در رویکرد ون درآوورا و پلانگیان(۱۹۹۸) می‌توان هم‌ارز با مرتبه‌ی امکان در طبقه‌بندی پالمر (۲۰۰۱) دانست، درجه‌ی الزام را در حوزه‌ی درون مشارکت کننده در رویکرد ون درآوورا و پلانگیان(۱۹۹۸) نمی‌توان مترادف با مرتبه‌ی الزام در طبقه‌بندی پالمر (۲۰۰۱) در نظر گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Function of Modal Verbs in Persian and Kurdish Languages (case study: two contemporary Persian and Kurdish novels)

نویسندگان [English]

  • Zaniar Naghshbandi 1
  • Fardin Hosseinpanahi 2
  • Hardi MohammadTofigh Hamawandi 3
1 Faculty member of University of Kurdistan
2 faculty member of University of Kurdistan
3 Department of Persian Language and Literature
چکیده [English]

The analysis of modality and its various functions is one of the fundamental topics in the grammar of Iranian Languages, and the classification of modal operators including the inflectional morphemes and modal adverbs and auxiliaries constitute the main area of inquiry in this specific line of linguistic analysis. Drawing on the frameworks presented by Palmer (1990, 2001) and Van der Auwera and Plungian (1998), the present study seeks to classify the modal auxiliaries in Persian and Central Kurdish in order to determine the descriptive adequacy of the aforementioned classifying frameworks. Since the detailed analysis of modal tools in any language requires authentic data together with contextual information, the Persian data in this study have been taken from two novels, Negarān Nabāsh by Mahsa Moheb-e ali and Parand-eye Man by Fariba Vafi, and the Kurdish data from, Hasār u Sagakān-i Bawkem by Shirzad Hassan and Geroy Bakht-i Halāla by Ata Nahaie. It is demonstrated, at the end, Van der Auwera and Plungian’s framework can present a more comprehensive picture of the modal auxiliaries and their functions in both languages. This fact is specifically manifested in participant-internal modality in Van der Auwera and Plungian’s classification that receives no particular modal counterpart in that of Palmer’s.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Modality
  • Modal Systems
  • Possibility
  • Necessity
  • Persian
  • Kurdish

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ
انتشار آنلاین از تاریخ 03 خرداد 1403
  • تاریخ دریافت: 28 شهریور 1402
  • تاریخ بازنگری: 24 اسفند 1402
  • تاریخ پذیرش: 14 فروردین 1403