واکاوی تطبیقی طرح‌واره‌های تصویری سروده‌های کودکانة فارسی و کُردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.

2 استادیار زبان و ادبیات فارسی ، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی سنندج، ایران.

3 استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.

چکیده

طرحوارة تصویری، یکی از رویکردهای معناشناسی شناختی است که در آن تجارب آدمی از دنیا، ساخت‌های مفهومی را در ذهن می‌آفریند که قابل انتقال بر سطح زبان هستند. از این‌رو، تجاربی تجسم‌یافته در درون نظام مفهومی، منجر به تولید طرحواره‌های تصویری می‌شوند. پژوهش حاضر بر آن است با رویکردی تطبیقی برخی از فرایندها و ساخت‌های مفهومی در معنا‌شناسی شناختی را در قالب طرحواره‌های تصویری در سروده‌های کودکانة فارسی و کُردی بررسی کند تا نشان دهد که در ادبیات کودکانة این دو زبان، ساخت‌های مفهومی چگونه به درک حوزه‌های انتزاعی در شعر کودکان کمک می‌کنند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که بیشتر طرحواره‌های تصویری در سروده‌های کودکانة فارسی و کُردی از نوع حرکتی است که دلیل آن را می‌توان در مضمون سروده‌ها یافت؛ زیرا مفاهیمی چون بازی یا کار، نیازمند جنبش و فعالیتند. جایگاه دوم را طرحوارة تصویری قدرتی می‌گیرد که این هم به دلیل رویکردهای تربیتی است که به کودکان آموزش داده می‌شود تا برای دستیابی به دنیای آرمانی موانع را از پیش رو بردارند. طرحوارة حجمی در جایگاه سوم قرار می‌گیرد که دلیل آن هم به بیان دستیابی به مفاهیم انتزاعی همچون غم، آرامش و شادی در ظرف مکانی ملموس و محسوس برمی‌گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A comparative study of visual schemas of Persian and Kurdish children's poems

نویسندگان [English]

  • Forozan bhramzadeh 1
  • Sharare Elhami 2
  • Reza Borzoiy 3
1 Ph.D. Candidate in Persian Language and Literature, Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran.
2 Assistant Professor in Persian language and literature, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran.
3 Assistant Professor in Persian language and literature, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran.
چکیده [English]

One of the semantic approaches is pictorial design. In this way, human experiences from the surrounding world create conceptual constructions in his mind that can be transferred to the level of language, hence, tangible and embodied experiences within the conceptual system lead to the production of image schemas. The present article aims to examine some processes and conceptual constructions in cognitive semantics in the form of visual schemas with a comparative approach, and for this purpose, it has selected Persian and Kurdish children's poems to show that in Persian and Kurdish children's literature, conceptual constructions How they help to understand abstract areas in children's poetry. The findings of the research show that most of the image schemas in Persian and Kurdish children's poems are of movement type and the reason can be found in the theme of the poems. Because concepts such as play, learning, and work require movement, movement, and activity. In addition to this, the visual design of power has taken the second place in children's poems after the movement design. This is also due to the educational and educational approach that is taught to children in order to achieve a desirable and ideal world. Volumetric design also has a significant presence in Persian and Kurdish children's poems. The presence of this scheme is in line with the expression of achieving abstract concepts such as sadness, peace, happiness and so on. . . It is in a tangible and tangible place

کلیدواژه‌ها [English]

  • comparative literature
  • children's literature
  • semantic theory
  • visual design

مراجع

الف. منابع فارسی
آسیابادی، علی (1391). «طرحواره‌های حجمی و کاربرد آن در بیان تجارب عرفانی»، پژوهش ادب عرفانی (گوهر گویا)، سال6، شمارة 2، صص. 123-101.
افراشته، آزیتا و فاطمه نعیمی حشکوائی (1389). «تحلیل متون داستانی کودک با رویکرد شعرشناسی شناختی»، زبان‌شناخت، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال اوّل، دورة 2، صص. 25-1.
بسطامی، امین (1396). غم‌های قلابی، تهران: کانون چاپ.
تیلر، جان رابرت (1383). «بسط مقولۀ مجاز و استعاره»، در استعاره مبنای تفکر و ابزار زیبایی‌آفرینی، گروه مترجمان، تهران: اوّل.
خدادوست، احمد (1393). تنها خدا فهمید، تهران: کانون چاپ.
صفوی، کورش (1382). «بحثی دربارة طرحواره‌های تصویری از دیدگاه معنی‌شناسی»، نامة فرهنگستان، دورة6، ش. 1، صص.  85-65.
----------- (1383). فرهنگ توصیفی معنی‌شناسی، تهران: فرهنگ معاصر.
عابدی مقدم، هدی (1384). طرحواره‌های تصوری در بررسی استعاره‌های فارسی، پایان‌نامة کارشناسی ارشد در رشتة زبان‌شناسی همگانی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
قاسم‌زاده، حبیب‌الله (1379). استعاره و شناخت، تهران: فرهنگان.
کووچش، زولتان (1393). مقدمه‌ای کاربردی بر استعاره، ترجمة شیرین پورابراهیم، تهران: سمت.
کیانوش، محمود (1393). بچه‌های جهان، تهران: کانون چاپ.
گلفام، ارسلان، آزیتا افراشی و غزاله مقدم (1392). «مفهوم‌سازی افعال حرکتی بسیط زبان فارسی: رویکرد شناختی»، مطالعات و گویش‌های غرب ایران، سال اوّل، ش.  1، صص.  122-103.
لیکاف، جورج و جانسون، مارک (1395). استعاره‌هایی که با آن زندگی می‌کنیم، ترجمة هاجر آقاابراهیمی، تهران: نشر علم.
محدثی خراسانی، مصطفی (1394). تعطیلی بی اجازه، تهران: سوره مهر.
ملکی، بیوک (1395). بچه‌های ایران، تهران: کتنون چاپ.
ب. کوردی
برزنجی، علی محمد رشید (1397). جۆلانه، کرج: مانگ.
خورشیدی، حوسنا (1397). خاڵخاڵۆکه‌، بوکان: زانکو.
عه‌لیخا، قادر (1397). پێشوازی به‌هار، کرج: مانگ.
موفیده، مه‌زهه‌ر (1399). تیتل و بیبل و هه‌دایه، سقز: خانی.
یوسفی، هادی (1399). ڕێوی بێ‌ناز و ڕاوچی فێڵباز، کرج: پرهیب.
ج. لاتین
Johnson, Mark (1987) The Body in the Mind: The Bodily Basis of Meaning, Imagination and Reason. Chicago: Chicago University Press.
Mandler, Jean (2004) The Foundations of Mind: Origins of Conceptual Thought. Oxford: Oxford University Press

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 شهریور 1402
  • تاریخ بازنگری: 13 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 16 اردیبهشت 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار