نام واژه‌های نمادین و شبکه مفهومی پرتو کرماشانی: تحلیل هم‌واژگانی حوزه پرتو پژوهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه رازی . پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی غرب کشور

چکیده

علی‌اشرف نوبتی، با تخلص پرتو کرمانشاهی، از شاعران کُرد زبان ایرانی بود که به دو زبان فارسی و کُردی شعر می‌سرود. در این پژوهش، ابعاد شخصیتی ادبی، اجتماعی و فرهنگی پرتو، با بررسی نام‌های نمادین مفهومی و آثارش، مورد مطالعۀ قرار گرفته است. جامعه آماری این پژوهش شامل ۲۶ اثر علمی مرتبط با مطالعات مربوط به پرتو است. روش پژوهش، تحلیل اسنادی با رویکرد علم‌سنجی و با استفاده از فن تحلیل هم‌واژگانی است. یافته‌ها نشان داد که پرتو کرمانشاهی با ۱۵۰ نام نمادین در قالب ۶ خوشۀ مفهومی شناخته می‌شود؛ این خوشۀ‌ها شامل نام‌های نمادین شاعرانه، ادبی، اجتماعی، فرهنگی و هنری، عاشقانه و عارفانه، مربوط به زادبوم و نیز مرتبط با شخصیت خود او هستند. همچنین، یافتۀ‌ها حاکی از آن است که تاکنون ۶۳ مفهوم یا واژه در مدارک مرتبط با مطالعات پرتو شناسایی شده و این مفاهیم در ۱۵ خوشه موضوعی دسته‌بندی شده‌اند. ساختار شبکه مفهومی پژوهش‌های مرتبط با آثار این شاعر، گسترده نیست و میانگین تراکم شبکۀ، عدد ۰/۰۹۷۵ است که فاصلۀ زیادی با عدد ۱ دارد. این شبکه شامل ۷۶ گره مفهومی با ۲۳۴ پیوند است. مهم‌ترین پیوندها شامل ۲۱ پیوند است که بین ۷۶ گره رخ داده. اشعار پرتو نیز تاکنون با آثار ۱۲ شاعر تطبیق داده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که پرتو کرمانشاهی جایگاه ادبی و اجتماعی مهمی نزد پژوهشگران، نویسندگان و هنرمندان دارد. به‌ویژه پس از درگذشت این شاعر، شخصیت ادبی و اجتماعی و همچنین اشعار او مورد پژوهش و نقد قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Symbolic Words and the Conceptual Network of Parto Kermashani: A Co-Word Analysis of Parto Research

نویسنده [English]

  • hamid ahmadi
Razi University. West Country Cultural and Social Studies Research Institute
چکیده [English]

Ali-Ashraf Nobati (Parto Kermanshahi) composed poetry in both Persian and Kurdish. This study explores the literary, social, and cultural dimensions of Parto’s personality through an analysis of conceptual symbolic names in his works. Using a scientometric approach, 26 scholarly works on Parto were analyzed employing co-word analysis techniques. Findings indicate that Parto is associated with 150 symbolic terms organized into six conceptual clusters: poetic, literary, social, cultural and artistic, romantic and mystical, homeland-related, and self-referential terms. In total, 63 concepts were identified across the documents and categorized into 15 thematic clusters. The conceptual network is relatively limited, with 76 nodes, 234 links, and an average network density of 0.0975. Parto’s poetry has also been compared with that of 12 other poets. Overall, the study highlights Parto’s significant literary and social position. Particularly after his passing, his works and persona have received increased scholarly attention, reflecting their importance among researchers, writers, and artists.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Parto Kermashani
  • conceptual symbolic terms
  • co-word analysis
  • information clustering
  • scientometrics
احمدی، حمید و ایرج بختیاریان (1402). «ترسیم و تحلیل ساختار حوزه دانش هورامان‌پژوهی در ایران با استفاده از تحلیل هم­واژگانی و خوشه‌بندی اطلاعات». مطالعات دانش پژوهی، 2 (3)، 49-31.
احمدی، حمید و فریده عصاره (1396). «بررسی مفاهیم، تعاریف و کارکردهای تحلیل هم­واژگانی». مطالعات ملی کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات، 28(1)، 145- 125.                  
اژدری، اسحاق (1400). سیمای معشوق در عاشقانه‌های کُردی: مطالعۀ موردی پرتو کرمانشاهی، میرزا احمد داواشی، مولوی کُرد و یوسف بیگ امامی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
پادبان، آرزو (1395). سیمای جامعه در شعر یدالله بهزاد کرمانشاهی و پرتو کرمانشاهی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
پرتو کرمانشاهی. (1373).  کوچه‌باغی‌ها: سروده‌های پرتو کرمانشاهی. با مقدمه و اهتمام محمدعلی سلطانی، تهران: سها.
توحیدی، محمدرضا (1398). بازتاب بن‌مایه‌های میهن‌دوستی در شعر شاعران شاخص کرمانشاه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
حسنی جلیلیان، محمدرضا (1397). «تحلیل نشانه شناختی ارمنی اثر پرتو کرمانشاهی و زمستان اثر اخوان ثالث». پژوهشنامۀ ادبیات کُردی، 4 (5)، 205-191.                                                                               
حمیدی، علی‌اکبر (1400). تأثیر فرهنگ‌عامه در شعر پرتو کرمانشاهی و تمکین کرمانشاهی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور استان ایلام، مرکز پیام نور ایلام.
دائی چین، مهین (1401). «بررسی زیباشناسی اشعار پرتو کرمانشاهی بر مبنای تکرار و توازن». نهمین کنفرانس بین‌المللی زبان، ادبیات، تاریخ و تمدن.                                                                                          https://civilica.com/doc/1664007
درویشیان، علی‌اشرف (1386). «کردستان ایران: شعر در گویش کلهری». گوهران، ش. 15، 151-149.
رحیمی، صالح؛ سهیلی، فرامرز؛ شرفی، ناهید (1400). «شناسایی و تحلیل ساختار دانشی مطالعات آموزش عالی ایران مقالات در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام». مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، 12 (24)، 331-313.
 رحیمی زنگنه، ابراهیم و خلیل کهریزی (1400).  پرتو مهر: ارجنامۀ استاد پرتو کرمانشاهی. تهران: سها.
زارعی احمدآبادی،  علی نور (1402).  بررسی اصول و نمودهای مکتب رمانتیسم در اشعار بهزاد و پرتو کرمانشاهی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور همدان.
زنگنه، پیمان (1399). بازتاب مکتب‌های ادبی برجسته در شعر معاصر کرمانشاه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
سلطانی، سها (1390). پژواک کوچه‌باغی‌ها: نقدها و نظرها، شعرها، نامه‌ها و نوشته‌ها و نگاهی به احوال و آثار پرتو کرمانشاهی. تهران: سها.
سلطانی، محمدعلی (1401). پژواک پرواز پرتو. تهران: سها.
سهیلی، فرامرز؛ علی‌اکبر خاصه؛ مصطفی رستمی و محمدجواد زارعان (1402). «ترسیم نقشه موضوعی مقالات حوزه تربیت اخلاقی نمایه‌شده در پایگاه وب‌ آو ساینس طی سال‌های 2000-2018» پژوهش­نامه علم‌سنجی، 9 (1)، 188-169.
‏ شمس‌الدین یاسین، هژار. (1402). بررسی تطبیقی نماد در مجموعه‌های شعری سلیمانیه و سپیده‌دم جهان از شیرکو بیکس و کوچه‌باغی‌ها از پرتو کرمانشاهی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
طیاری‌زاده، مراد (1396). بازتاب مفاهیم عرفانی در شعر دفاع مقدس شاعران کرمانشاهی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
عباسی، حمیدرضا؛ غلامحسین حسینی کی و علی داوری (1400). «نگاشت مفهومی رفتار کارآفرینانه کارکنان در سازمان‌های دولتی (رویکرد علم‌سنجی)». پژوهشنامه مدیریت اجرایی، 13 (26)، 220-193.
فتحی، فاطمه؛ مهدی میلادی مهر و حرمت فتحی (1400). «بررسی ادبیات عامه در اشعار پرتو کرمانشاهی». مطالعات راهبردی علوم انسانی و اسلامی، 4 (36) ، 237-219.                      
قهرمانی پور، لیلا (1401). بررسی تطبیقی مضامین اشعار پرتو کرمانشاهی و معینی کرمانشاهی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور استان ایلام، مرکز پیام نور ایلام.
کرمی، فرزانه (1392). بررسی سبک‌شناختی سروده‌های کُردی شاعران کرمانشاه (با تکیه بر اشعار سیّدیعقوب ماهیدشتی، شامی کرمانشاهی، پرتو کرمانشاهی و قصری). پایان‌نامه کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
کرمی، هاشم (1401). نظام‌مندی مفاهیم استعاری زندگی، مرگ، غم، شادی، عشق و زمان در اشعار سه شاعر کرمانشاهی (یدالله بهزاد، پرتو کرمانشاهی و محمدجواد محبت). پایان‌نامه کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
کرمی، هاشم؛ نسرین علی‌اکبری و زانیار نقشبندی (1401). «تحلیل نظام‌مندی استعارۀ مفهومی زمان، در اشعار محمدجواد محبت و پرتو کرمانشاهی». پژوهش‌های بین‌رشته‌ای ادبی، 4 (8)، 307-281.
کزازی، میرجلال‌الدین؛ فریبا همتی و علی سرور یعقوبی (1395). «مقایسه تطبیقی نوستالژی در اشعار پرتو کرمانشاهی و علی ‌الفتی». زیبایی‌شناسی ادبی، 14 (28)، 170-145.                                         
موسوی بجنوردی، کاظم (1367). دائره المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.
نادری خوشینانی، ناهید (1402). بررسی تطبیقی گرایش‌های سبکی در شعر یدالله بهزاد و پرتو کرمانشاهی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
نجفی، راضیه (1393). نمادشناسی در شعر شاعران برتر دفاع مقدس استان کرمانشاه؛ مطالعه موردی: (محمدجواد محبّت، یدالله بهزاد، احمد عزیزی و پرتو کرمانشاهی). پایان‌نامه کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
ولی‌پور، جعفر (1400). نمادشناسی در شعر شاعران برتر دفاع مقدس استان کرمانشاه؛ مطالعه موردی: (محمدجواد محبت، یدالله بهزاد، احمد عزیزی و پرتو کرمانشاهی). پایان‌نامه کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور لواسانات.
همتی، فریبا؛ میرجلال‌الدین کزازی و علی سرور یعقوبی (1396). «سبک‌شناسی لایه‌ای اشعار پرتو کرمانشاهی (لایه‌های آوایی و بلاغی و ایدئولوژیک)». سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی، ش. 38، 326-311.
یاحقی، محمد جعفر (1386).  فرهنگ اساطیر و داستان واره ها. تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
یوسفی، هادی و عباس حسنی جلیلیان (1394). «تطبیق بلاغی سبک شناسانه‌ی اقتفای پرتو کرمانشاهی از بهار (قصاید پراو، دیار آشنا، دماوندیه و سپیدرود)». پژوهش‌های ادبی و بلاغی، 3 (4)، 84-66.
Ebrahiem, S., El-Kholei, A. O., & Yassein, G. (2024). Socially sustainable smart cities: mapping the research trends by co-word analysis. Open House International, 49 (2), 315-339. https://doi.org doi:10.1108/OHI-10-2022-0247
Fu, C., Zeng, W., Ding, R., Mao, C., He, C., & Chen, G. (2018). Social Network Analysis of China Computer Federation Co-author Network. In Human Centered Computing: Third International Conference, HCC 2017, Kazan, Russia, August 7–9, 2017, Revised Selected Papers 3 (pp. 422-432). Springer International Publishing.  URL: https://link.springer.com/chapter/10.1007/978
Maditati, D.R., Munim, Z. H., Schramm, H-J. & Kummer, S. (2018). A review of green supply chain management: from bibliometric analysis to a conceptual framework and future research directions. Resources, Conservation & Recycling, 139, 150-162.    https://doi.org/ 10.1016/j.resconrec.2018.08.004
Rahimi, S., Sohaili, F., Sharfi, N. (2021). Knowledge Structure of Iranian Higher Education Studies based on co-word Network Analysis in ISC Database, . Higher Education Curriculum Studies, 12 (24), 313-331
Van Eck, N.J., Waltman, L., 2017. Citation-based clustering of publications using CitNetExplorer and VOSviewer. Scientometrics 111 (2), 1053–1070. https://doi.org/10.1007/s11192-017-2300-7
Wu, Y., Wang, Z., & Lu, Y. (2023). Mapping the evolution of entrepreneurial research themes in China: a combination analysis of co-word and critical event. Asia Pacific Journal of Management40 (3), 1133-1167.‏ https://doi.org/10.1007/s10490-022-09815-y09815-y
Yang, K., Lu, J., Duan, L., Tang, H., Bao, Z., Liu, Y., & Jiang, X. (2023). Research hotspots and theme trends in post-traumatic growth: A co-word analysis based on keywords. International journal of nursing sciences, 10 (2), 268-275.  https://doi.org/10.1016/j.ijnss.2023.03.001