لێکدانەوەی چەند پرسێکی پێوەندیدار بە خاڵبەنەدییەوە: پێناسە، شیکردنەوە و پۆلێنکاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبانشناسی دانشگاه کارلتون کانادا

2 گروه زبان کردی دانشگاه سوران در کردستان عراق

چکیده

هەر چەشنە نووسینێک، بە تایبەتی نووسینی ئەکادیمی، ڕاگەیاندن و حکومی، پێویستی بە خاڵبەندی هەیە. لە ڕاستیدا، خاڵبەندی یەکێک لەو تایبەتمەندییە سەرەکییانەی زمانی نووسینە کە لە زمانی ئاخاوتن جیای دەکاتەوە. کاتێک قسە دەکەین، کەلک لە زۆر ئامرازی دەنگ و ئاماژە وەردەگرین، بەو مەبەستە کە بە شێوەی دڵخواز مەبەستەکەمان بە بەردەنگ بگەیەنین. ئەم وتارە بۆ نووسینی ئەکادیمی و تا ڕادەیەکیش ئیداری و میدیا ئامادە کراوە. خاڵبەندی نووسینی ئەدەبی و هونەری وەکوو شیعر و ڕۆمان سەربەستی زۆرتریان تێدایە، چونکە ئەمانە نووسینی داهێنەرانە و هونەرین. هەروەهاش، وەک لە توێژینەوەی بەردەستدا دەرکەوتووە لەبەرچاو گرتنی دوو خاڵ دەتوانێ لە یەکدەستکردنی خاڵبەندی لە دەقی نووسراوی کوردی نزیکترمان بکاتەوە کە بریتین لە یەکەم، خاڵبەندی ناکرێ تەنیا بە پێودانی زمانی زارەکی بکرێ، بەڵکوو دەبێ بە پێودانی ڕێزمانیش بێ. لە پاڵ ئەمەشدا، ڕستەیەک دەکرێ لە یەک وشە یان دەیان وشە پێکبێ و هەر ڕستەیەکیش بە خاڵ کۆتایی پێدێ. ‌لە کۆتاییدا ئەوە دەرکەوتووە کە سەرەڕای چەندین هەوڵ و تەقەلا، ئێستاش دەقی نووسراوی کوردی خاڵبەندییەکی تا ڕادەیەکیش یەکدەستی نییە. بێجگە لە ئەوەش، خاڵبەندی زمانی نووسینی کوردی، وەکوو هەموو لایەنەکانی دیکەی زمانەکە، کەوتووەتە ژێر کارتێکەری زمانەکانی دراوسێ کە ڕەنگە بە شێوەی جیاواز خاڵبەندی بکەن.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Exploring Significant Issues on Punctuation: Definition, Analysis, and Categorization

نویسندگان [English]

  • Jaffer Sheyholislami 1
  • Pakhshan Saber 2
1 Department of Linguistics, Carleton University, Canada
2 Department of Kurdish, Soran University, Iraqi Kurdistan
چکیده [English]

All different kinds of writings, and academic and wrings in particular, need an ordered system of punctuation. Oral tradition of language is sharply differentiated from the language of writing in terms of several significant factors, punctuation being one of them. The present study has been conducted to demonstrate the significance of punctuation in academic and bureaucratic texts. On the other hand, in the texts of creative literature including poetry and fiction, punctuation system doe not follow a fixed framework due to their nature; however, in academic writing the case id considerably distinguishable. As the present study demonstrates, punctuation is not supposed to be authorised in terms of the oral modes of language. It should rather be based on the structure and grammar of that language as well. Moreover, sentences include one or more words and they are all ended up with full stops. Although attempts have been made to conduct researches in the area of punctuation in Kurdish writing, punctuation in Kurdish does not follow a coherent and unified system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • punctuation
  • orthography
  • language
  • prose
  • oral language
  • written text
 
سه رچاوه کان
باپیر، کامیل (۱۹۸۲)، «خالبه ندی بو رنووسی کوردی). گوفاری کوړی زانیاری عیراق (به شی کوردی). ژوماره ۱۰، به غدا: کوړی زانیاری عیراق.
خه لیل جاف، زریان ( ۱۳/۵/۲۰۱۱ ). ئامانج و جوره کانی خالبه ندی له رینووسی کوردییدا». خه بات، ژماره ۳۷۷۱، ل. ۱۲.
دزه یی، روزگار سابیر (۲۰۱۰). اخالبه ندی ئامانج و جوره کانی له رینووسی کوردیدا». زمانناسی، ژماره ۶، لل. ۶۵-۷۶.
راسپارده کانی کونفرانسی به ره و پینووسنیکی یه کگرتووی کوردی (۲۰۰۹). په کادیمیای کوردی روژانی ۱۲/۴ و ۹/۸ی ۲۰۰۹ له هه ولیر سازی کردووه. هه ولیر: ئه کادیمای کوردی.
سیوه یلی، ریبوار و سیروانی، موسلیح (۲۰۰۱). خالبه ندی پراکتیکی. هه ولیر: ]؟ .[ شیخو لیسلامی، جه عفه ر (۱۹۸۴). اخالبه ندی». سروه. ژوماره ۲، لل. ۱۱۰۱۰.
عومه ر، موحسین ئه حمه د (۲۰۱۰). اخالبه ندی، فه رهه نگی زاراوه ی ئه ده بسیا. رامان، ژماره ۱۶۰، لل. ۱۵۷-۱۵۸.
Punctuation matters: Advice on punctuation for .(۲۰۰۶) Kirkmnan, I scientific and technical writing. Routledge
The Canadian press stylebook: A ،(۲۰۰۶) Tasko, P. & Canadian Press guide for writing and editing. Canadian Press