ڕایەڵەی سه‌ره‌ک‌واتاکانی پیری و تەنیایی و مردن لە هەردوو شیعری «ژمارە ١٩» لە دیوانی حەفتا پەنجەرەی گەڕۆک و «پاییز لە ناو پاییزدا»ـی شێرکۆ بێکەس‌

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان

2 مربی زبان و ادبیات کردی، دانشگاه سلیمانیه، عراق

چکیده

هەر دەقێکى ئەدەبى پێکهاتەى دوو بەشى سەرەکییە، ئەوانیش: ڕوخسار یا ئەو بونیادە ئیستاتیکییانەى کە دەقەکەى لە سەر بنیات نراوە، هەروەها لایەنێکى گرنگى­ تر، کە ناوەرۆک یا تێمە و بابەتى بەرهەمى ئەدەبییە، کە لە ڕێگەى زمان و چنینى دەقەکانەوە گوزارشتى لێ دەکریت. هەندێ تێمە هەن لە مێژووى بیرى مرۆڤاتیدا، لە بوارەکانى فیکر و فەلسەفە و دەرون‌ناسیشدا و لە قۆناغى دواتریش لە ئەدەب و شیعردا، وەک: پیری و تەنیایی و مردن، بەردەوام جێگەى تێڕامان و بیرلێ‌کردنەوە و پرسیار بوون و هەوڵ‌دراوە نهێنی و دیوە شاراوەکانى لێک­بدرێتەوە، بەتایبەتى تێمە-چەمکى «مردن» کە چەمکێکى زۆر ئاڵۆزە و پڕە لە نادیارى و پرسیار. بوون و نەبوون و چارەنووسى مروڤى لە خۆیدا هەڵگرتووە. لەم باسەى ئێمەدا هەوڵمان‌داوە ئەم چەمک و تێمانە لە ناو دەقى شیعریدا شی­ بکەینەوە و لە لایەکەوە پەیوەندى و بەدوای‌یەکدا هاتن و قۆناغ‌بەندیی نێوان هەرسێ چەمکەکە و لە لایەکى­ ترەوە پەیوەندیی ئەم بیر و چەمکانە و ئاوێزان‌بوونیان بە هونەرەکانى شیعر ڕوون بکرێتەوە. هەروەها بە نموونە بەهاى ئەو بیرانە و ڕۆڵیان لە جووڵاندنى بیرى خوێنەردا لە دوو دەقى شیعریی شاعیرى گەورەى کۆچ‌کردوو ‌‌ـ‌شێرکۆ بێکەس‌ـ‌دا لێک‌دەدەینەوە. لە ئەنجامدا گەیشتووین بەوەی کە پەیوەندییەکی زۆر پتەو و لێک‌دانەبچڕاو لە نێوان ئەو سێ تێمەیەدا هەیە و گوزارشت لە یەکێکیان لە دەقەکاندا، دووانەکەی تر وەبیر خوێنەر دەخاتەوە، بە جۆرێک تێمەیەکی گشتگیرتری بە شیعرەکان بەخشیوە، کە ئەویش خودی ڕایەڵە و پێوەندیی نێوانیانە.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Aging, Loneliness and Death in Şêrko Bêkes’s Poems: With Reference to “No 19” and “Autumn in Autumn”

نویسنده [English]

  • BAKHAN AHMAD HAMA AMIN 1 2
1 PhD Candidate in Persian Language and Literature, University of Kurdistan
2 Instructor of Kurdish Language and Literature, Sulaimania University, Iraq
چکیده [English]

Every literary context is made from two main parts; form or ecstatic structure that the context was constructed on, and the content or theme, which is the text’s subject matter and is expressed through language and order of the words. There exist plots in human historical memory, which later paved their ways into the literature, that concentrate on the concepts of “Aging, Loneliness, and Death” in order to decode the mysterious essence of these concepts. Particularly the concept of Death with is filled with the secrets and complex questions, and takes over thee human lives. In this study, we attempt to investigate these concepts and meanings in art of poetry in order to delineate the connection, sequence, and timing of these three concepts in one hand and on the other hand, to delineate the link between thoughts related to these concepts and the poetry composing. Furthermore, as an instance for value of these thoughts and the role of these thoughts in excitement of the readers’ mind in two poems by Şêrko Bêkes. The conclusion revealed that there is an unbroken connection among these three concepts, which causes each of them to remind reader of two other concepts. In other word, each of these concepts inserts a more general central theme.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Content (Theme)
  • Death
  • Loneliness
  • Aging
  • Şêrko Bêkes
  • Relationship
 
سه رچاوه کان ئه لف. کوردی
دیما، ئالیکسانده ر (۲۰۱۱). پرینسیپه کانی ئه ده بناسیی به راورد. وه رگیرانی ئه نوهر قادر محه مه د. سلیمانی: چاپخانه ی که مال.
ئه حمه د حسین، جه بار (۲۰۰۸). ئیستاتیکای ده قی شیعری کوردیی کوردستانی عیراق (۱۹۵۰- ۱۹۷۰). سلیمانی: ده زگای چاپ و په خشی سه رده م.
حه سه ن پاله وان، سه لاح (۲۰۰۲). داهینان و مه رگ. سلیمانی: ده زگای چاپ و په خشی سه رده م.
شکری عزیز، المای (۲۰۱۰). تیوری ئه ده بی وه رگیرانی سه ردار ئه حمه د گه ردی. هه ولیر: چاپخانه ی ماردین.
بیکه س، شیرکو (۲۰۰۷). دیوانی حه فتا په نجه ره ی گه روک. سلیمانی: چاپخانه ی ره نج.
--- (۲۰۱۳). خیرا که مردن خه ریکه بگات !. سلیمانی: چاپخانه کارو.
عه بدولکه ریم، صه بور (۲۰۱۶). چه مکی ژیان و مردن له شیعری مه وله وی و مه ولانای رومیدا. تاران: چاپخانه ی تاران.
محه مه دی، هادی (۲۰۰۹). فه لسه فه، میتود، کومه اناسیی ئه ده بیات. سلیمانی: چاپخانه ی شقان.
عه بدولا، محه مه د ئه مین (۲۰۰۸). بوون له شیعری مه حویدا. سلیمانی: چاپخانه ی تیشک.
که مال، محه مه د (۲۰۰۶). بوون و داهینان. سلیمانی: ده زگای سه رده م.
مه حموود موته لیب، مه جید و فوئاد مه جید میسری (۱۹۷۸). شیعر و فه لسه فه. به غدا: چاپخانه ی عه لا.
حه مید ئه حمه د، نه جات. (۲۰۰۸)، تیوری بنیاتی شاراوه. هه ولیر: ده زگای ئاراس.
بی. فارسی
ریما مکاریک، ایرنا (۱۳۸۸). دانشنامه ی نظریه های ادبی معاصر، ترجمه ی مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: نشر آگه، چاپ سوم.
داد، سیما (۱۳۹۰). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: انتشارات مروارید، چاپ پنجم.
ولک، رنه و اوستین وارن (۱۳۹۰). نظریه ی ادبیات. ترجمهی ضیاء موحد و پرویز مهاجر. تهران: انتشارات نیلوفر، چاپ  سوم.
باقی نژاد، عباس. (۱۳۸۹). «شاملو شاعر زندگی و مرگ». مجله زبان و ادبیات فارسی. سال ۳، شماره ۹.
رحیم زاده، سوسن و همکاران (۱۳۹۰). «مبانی مفهوم احساس تنهایی). روانشناسی تحولی روانشناسان ایرانی. سال هشتم، شماره ۳۰. رحیمی ششده،
غلامرضا و ناصر صفابخش (۱۳۹۱). «تقابل جوانی با پیری بر اساس عنصر رنگ در تصاویر نظامی». متن شناسی ادب فارسی دوره جدید، سال چهارم، شماره ۱.
پروانه، رووین اهلی (۱۳۹۲). «بررسی مقایسه ی مفهوم تنهایی در شعر نیما یوشیج و شفیعی کدکنی». مجله ادبی پیاده رو.
شیبانی تذرجی، فاطمه و همکاران (۱۳۸۹). «تأثیر خاطره گویی بر میزان افسردگی و احساس تنهایی سالمندان». فصلنامه روانشناسی کاربردی سال 4، شماره ۱.
فهیم کلام، محبوبه و محمدرضا محسنی (۱۳۹۰). «تحلیل روانشناسی مرگ در اسکار و خانم رز»، پژوهش ادبیات معاصر جهان، دوره ۱۷، شماره ۲.