بررسی انتقادی کتب بدیع در زبان کردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه کردستان

چکیده

بدیع یکی از دانشهای سه گانه تشکیل دهنده بلاغت است که بیش از دو دانش دیگر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است؛ پژوهشهای انجام گرفته در این دانش در مقایسه با بیان و معانی بخوبی مؤید این مطلب است. موضوع پژوهش حاضر نقد و بررسی کتب بدیع به زبان کردی است. برای این منظور هشت کتاب بدیع چاپ شده در کردستان عراق بررسی شده است. دلیل انتخاب این کتابها درسی شدن بسیاری از آنها بود. شناخت کاستی های کتب بدیع در زبان کردی به منظور تشویق پژوهشگران این زمینه به رفع آنها، فراهم آوردن زمینه شناخت بهتر دانش بدیع و درک درست تری از آن از اهداف پژوهش حاضر محسوب می شود. روش تحقیق از نوع کیفی است و داده ها به شیوه ی کتابخانه ای و سندکاوی گردآوری شده است. نتایج نشان می دهد الگوبرداری از کتب عربی و تعمیم آن به بلاغت در زبان کردی، آوردن قالب‌های شعری تحت عنوان آرایه‌های ادبی، اختلاف در نام‌گذاری آرایه‌ها، به‌کارگیری واژه‌های مربوط به سرقات ادبی یا علم معانی تحت عنوان آرایه ادبی، اشتباه در تعریف اصطلاحات بدیعی یا شواهد شعری مربوط به آنها، اختلاف در تعداد آرایه‌ها بیشترین مسائل مربوط به نقد این کتابها را تشکیل می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critical Analysis of Major Sources on Rhetorical Figures in Kurdish Language

نویسنده [English]

  • Sayyed Ahmad parsa
Professor of Persian Language and Literature, University of Kurdistan Literature and Literature and languages faculty
چکیده [English]

The knowledge of Rhetorical Figures is considered as one of the three components of the broader field of Rhetorics. The mere size of the available literature on Rhetorical Figures reveals this very fact that it has received more critical attention comparing with the other two branches of Rhetorics. Seeking to thoroughly analyze the Kurdish sources on Rhetorical Figures, the present research focuses on eight textbooks, which are devoted to this subject and have been originally published in Iraqi Kurdistan. Addressing the shortcomings of these textbooks can positively encourage the researchers to overcome them and pave the way for more fruitful investigations in this regard. The present research is qualitative in nature and mainly makes use of Library Methods for gathering the relevant information. The final findings demonstrate that the main drawbacks of the aforementioned textbooks include the following: generalizing the overall patterns of speech figures in Arabic Language to Kurdish; inappropriate titling of the poetic patterns as “Literary devices;” using different, and sometimes contradictory, terms for referring to a single Rhetorical device; employing the technical terms of the fields of plagiarism and Figures of Thought as terms of Rhetorical Figures; making blatant mistakes in definition of technical terms of the field of Rhetoric.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rhetoric
  • Rhetorical Figures
  • Literary Devices
  • Sources on Rhetorical Figures
منابع
الف: عربی
قرآن کریم
ابن اثیر، ابوالفتح ضیاء الدین نصرالله (۱۹۳۹). المثل السائر. تحقیق د. محمد محی الدین عبد الحمید، قاهره: مطبعه مصطفی البابی
تفتازانی، سعدالدین مسعود بن عمر (۲۰۰۳). مختصر السعد (شرح تخلیص مفتاح العلوم). تحقیق الدکتور عبد الحمید هنداوی، بیروت: مکتب العصریه.
تفتازانی، سعدالدین مسعود بن عمر (۲۰۰۱). المطول. تحقیق الدکتور عبدالحمید هندوانی، بیروت: دارالکتب العلمیه.
جاحظ، ابوعثمان عمروبن بحر (۱۹۴۷). البیان والتبیین. قاهره.
خطیب قزوینی، جلال الدین بن عبدالرحمن (۱۹۸۹). ألایضاح فی علوم البلاغة. شرح و تعلیق و تنقیح د. محمد عبدالمنعم خفاجی، بیروت: الشرکة العالمیة.
خطیب قزوینی، جلال الدین بن عبدالرحمن (۱۹۹۷). التخلیص فی علوم البلاغه (و هو تلخیص مفتاح العلوم سکاکی). بیروت: دارالکتب العلمیه.
سکاکی، ابویعقوب (۱۹۳۷). مفتاح العلوم. مصر.
قیروانی، ابن الرشیق (۱۹۸۱). العمده فی محاسن الشعر و نقده. بتحقیق محمد محی الدین، بیروت: دارالجلیل الطبعة الخامسة.
ب: فارسی
آقا سردار، نجفقلی (۱۳۳۳). دره نجفی. با تصحیح و تعلیقات و حواشی حسین آهی. با دو مقدمه از امیر فیروزکوهی و محمد حمیدی. تهران: انتشارات فروغی
پارسا، سید احمد (۱۳۸۲). نیم نگاهی به بدیع نو». کتاب ماه ادبیات و فلسفه، سال هفتم، شماره ۵.
پارسا، سید احمد (۱۳۹۱). «تحلیل و بررسی دیدگاه های اندیشمندان علوم بلاغی در زمینه تصدیر». کاوش نامه، سال سیزدهم، شماره ۲۵.
تاج الحلاوی، علی بن محمد (۱۳۴۱). دقائق الشعر. به تصحیح و حواشی و یادداشت های سید محمد کاظم امام. تهران: دانشگاه تهران
رادویانی، محمد بن عمر (۱۳۹۲). ترجمان البلاغه. به اهتمام احمد آتش. تهران: اساطیر، چاپ دوم
رازی، شمس قیس (۱۳۷۳). المعجم فی معاییر اشعار العجم. به کوشش سیروس شمیسا۔ تهران: فردوس.
رامی تبریزی، شرف الدین حسن بن محمد (۱۳۴۱). حقائق الحدائق. تهران: دانشگاه تهران. رجایی، محمد خلیل (۱۳۷۹). معالم البلاغه. شیراز: دانشگاه شیراز .
شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۷۰). صور خیال در شعر فارسی. تهران: آگاه، چاپ چهارم.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۷۳). موسیقی شعر. تهران: آگاه، چاپ چهارم.
شمیسا، سیروس (۱۳۷۱). بیان. تهران: فردوس، چاپ دوم.
صفوی، کوروش (۱۳۸۳). از زبان شناسی به ادبیات (جلد دوم: شعر). تهران: سوره مهر، چاپ دوم.
کاشفی سبزواری، میرزا حسین (۱۳۶۹). بدائع الأفکار فی صنایع الاشعار. ویراست میر جلال الدین کزازی. تهران: نشر مرکز.
کزازی، میرجلال الدین (بی تا). زیبایی شناسی سخن پارسی (بیان). تهران: کتاب ماد، چاپ چهارم
مازندرانی، محمدهادی بن محمد صالح (۱۳۹۷). انوار البلاغه. تهران: مرکز فرهنگی نشر قبله و دفتر نشر میراث مکتوب.
وحیدیان کامیار. تقی (۱۳۷۹). «نثر مسجع فارسی را بشناسیم » . نامه فرهنگستان. وطواط، رشیدالدین (۱۳۹۲). حدائق السحر فی دقائق الشعر. به تصحیح و اهتمام عباس اقبال. تهران: سنایی و طهوری
هدایت، رضاقلی خان (۱۳۵۹). مدارج البلاغه در علم بدیع، شیراز: معرفت، چاپ دوم.
پ: کردی
ئه حمه د مسته فا گه ردی، موحسین (۲۰۱۳). به هاری رو وانبیژی. هه ولیر: نارین.
ئیبراهیمی، محه مه د سه عید (۱۳۹۴ ه). گه شتنی له عیلمی به لاغه. مهاباد: نوسهر .
حسین فه رحان، مه ریوان (۲۰۱۷). جوانکاری له شیعری وه فایی دا. سلیمانی: چاپخانه ی په نجه ره.
عه بد ولجه باری جامی به هار (۲۰۱۷). هونه ری جوانکاری له شیعری عدونی دا. هه ولیر: چاپخانه ی روژهه لات.
عه بدوللا، ئیدریس (۲۰۱۲). جوانکاری شیعریی نویی کوردی. هه ولیر : چاپخانه ی هه یقی.
--- (۲۰۱۲). جوانکاری شیعریی کلاسیکی کوردی. هه ولیر: چاپخانه ی رؤژهه لات.
سه جادی، عه لائه ددین (۱۹۷۸). خوشخوانی. به غدا: چاپخانه ی مه عاریف.
سه ید مینه، مسته فا (۲۰۰۷). پایه ی وه فایی له ناو شاعیرانی سه دهمی نوزده همی کرمانجی خواروودا. هه ولیر: نوسینگه ی ته فسیر.
گه ردی، عه زیز (۱۹۷۲). رو وانبیژی له ئه ده بی کوردیدا، بهرگی یه که م روونبیژی. هه ولیر: چاپخانه ی شاره وانی.
گه ردی، عه زیز (۱۹۷۲). ره وانبیژی له ئه ده بی کوردیدا، به رگی دوههم: جوانکاری. هه ولیر : چاپخانه ی شاره وانی.
گه ردی، عه زیز (۱۹۷۲)، ره وانبیژی له ئه ده بی کوردیدا، به رگی سههم: واتاناسی. هه ولیر: چاپخانه ی شاره وانی.
موده رس، عه بدولکه ریم (۱۹۹۱). به دیع و عه رووزی نامی. به غدا: چاپخانه ی دارالجاحظ.