پژوهشی در هنرهای قدسی معماری و شعر در آیین یارسان با تکیه بر اندیشه‌‌های سید حسین نصر و سنت‌گرایان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه هنر، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.

2 استادیار گروه فلسفه هنر،واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.

3 دانشیار فلسفه، گروه معارف اسلامی، دانشگاه علوم پزشکی، ایلام، ایران.

10.34785/J013.2022.836

چکیده

در نگرش سنت­گرایانه هنر قدسی از حکمت معنوی و شهودی تجلی می­یابد. ﻫﻨﺮ قدسی در ﻫﺮ ﭼﻬﺮه و ﺑﻴﺎﻧﻲ ﺑﺮ آن اﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﻘﻴﻘﺖ ذاﺗﻲ اﺷﻴﺎء و ﭘﺪﻳﺪه­ﻫﺎ و روﻳﺪادﻫﺎ را ﺑﺮﻣﻼ ﺳﺎزد. بنابر عقاید مسلک یارسان نیز، تجلی ذات خداوند در بشر مانند پنجره‌ای است که به روی خداوند باز می‌شود، یا همچون آینه­ای است که هیچ چیز جز او را منعکس نخواهد ساخت. مقالة حاضر با هدف «واکاوی هنرهای قدسی معماری و شعر در آیین یارسان با تکیه بر اندیشه‌‌های سید حسین نصر و سنت‌گرایان» به صورت کتابخانه‌ای با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد. نتایج پژوهش حاضر بیانگر این است که اگر چه نصر در آثارش به­ طور مستقیم به هنر قدسی آیین یارسان نپرداخته است، اما مفاهیم و تعاریفی که وی از هنر قدسی به خصوص در زمینة شعر و معماری دارد با عقاید و عملکرد مسلک یارسان هماهنگ می‌‌باشد. با توجه به دیدگاه سید حسین نصر که هنر سنتی را هنری می‌داند که بر اساس اصول دینی و سنت الهی قصد نمایش مبدأ هستی را دارد و متعالی­ترین هنر در جامعة سنتی، «قدیس شدن»، یعنی صیقل یافتن روح است تا آن که روح به شکل اثری هنری در خور مقام الوهیت تجلی کند، همین برداشت در اندیشۀ «یارسان» نیز بارز و روشن است و در آن همه چیز به خدا برمی­گردد؛ «هوالاول والآخر».
واژگان کلیدی: هنر قدسی، شعر، معماری، یارسان، سنت‌گرایان، سیدحسین نصر

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of the Sacred Arts of Architecture and Poetry in the Yarsan Religion Based on the Ideas of Seyyed Hossein Nasr and Traditionalists

نویسندگان [English]

  • Ali Olfati 1
  • Seyed Sadegh Zamani 2
  • Seyed Rahmatollah Mousavimoghadam 3
1 Ph.D. Student in Philosophy of Art,, Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran.
2 Associate Professor, Department of Islamic Studies, University of Medical Sciences, Ilam, Iran.
3 Associate Professor, Department of Islamic Studies, University of Medical Sciences, Ilam, Iran.
چکیده [English]

Abstract
From the traditionalist perspective, sacred art is manifested in spiritual and intuitive wisdom. Sacred art, in any form, intends to reveal the inherent truth of objects, phenomena, and events. The Yarsan religion also believes that the manifestation of God's essence in humankind is like an open window to God or a mirror that does not reflect anything but him. The present study seeks to analyze the sacred arts of architecture and poetry in the Yarsan religion regarding Prof. Seyed Hossein Nasr and Traditionalists' ideas adopting a descriptive-analytical method. Study results indicated that although Prof. Nasr has not directly addressed the sacred arts of Yarsan religion in his works, considering his conceptions and definitions of the sacred art, especially in the field of poetry and architecture, his ideas are in harmony with the beliefs and practices of Yarsan. Prof. Nasr assumes traditional art as an art that tries to display the origin of being, based on religious principles and divine tradition; and, therefore the most transcendental art in the traditional society, i.e. "becoming sacred" means polishing the soul, so that it can reincarnate in the form of artistic work, to be merit the Divinity. The same view is evident in the beliefs of Yarsan, and everything goes back to God in it.
Key words: Sacred Art, Poetry, Architecture, Yarsan religion, Traditionalists, SeyedHossein Nasr

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sacred art
  • Poetry
  • Architecture
  • Yarsan religion
  • Traditionalists
  • Seyed Hossein Nasr
اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌خان و سعیدخان کردستانی و ولادیمیر مینورسکی (۱۳۷۸). سه گفتار تحقیقی در آیین اهل حق. ترجمة محمدعلی سلطانی و مریم بانو رزازیان. تهران: سها.
افشاری، مهران (1370). «اهل حق». نشریه ادبیات و زبا‌‌‌‌ن‌ها: نشریه چیستا.
اورنگ، مراد (۱۳۴۹). «اهل حق». مجلة ارمغان. دورة سوم، ش 6، شمارة مسلسل ۳۹، صص 580-587.
بورکهارت، تیتوس (1372). مبانی هنر معنوی. ترجمة جلال ستاری، تهران: حوزة هنری.
------ (1369). هنر مقدس. ترجمة جلال ستاری، تهران: سروش.
بهار، مهرداد (1362). پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: نشر توس.
جیحون آبادی، نعمت‌الل ه(1361). حق الحقایق یا شاهنامه حقیقت (تاریخ منظوم بزرگان اهل حق ). با مقدمه دکتر محمد مُکری، تهران: طهوری، چاپ دوم.
دورینگ، ژان (1378). موسیقی و عرفان(اهل حق). ترجمۀ سودابه فضایلی، تهران: انجمن ایران‌شناسی فرانسه در ایران.
دین­پرست، منوچهر (1387). «گفتگو با حجت الاسلام سید سلمان صفوی و ایرج نعیمائی درباره نسبت موسیقی و عرفان». مجلة آینه خیال، ش 8.
رﻫﺒﺮﻧﻴﺎ، زﻫﺮا و رﻫﻨﻮرد، زﻫﺮا (1385). «ﻣﻮاﺟﻬة ﻫﻨﺮ ﻗﺪﺳﻲ ﺑﺎ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژی». نشریة هنرهای زیبا، شماره36، صص101-108.
رهنورد، زهرا (1396). ﺣﻜﻤﺖ ﻫﻨﺮ اسلامی. تهران؛ انتشارات سازمان سمت، چاپ 11.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1389). ارزش میراث صوفیه. تهران: انتشارات امیرکبیر.
------ (1394). ارزش میراث صوفیه. ناشر: موسسه‌ انتشارات‌ امیرکبیر، چاپ 17.
زیادی، عزیزالله (1380). شعر چیست. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
شوان، فریدهوف (1390). کتاب فصل قاموس. دفتر پنجم، تهران [؟].
صفی زاده، صدیق (1375). نامة سرانجام یا کلام خزانه. تهران: هیرمند.
------- (1378).  اهل‌حق: پیروان و مشاهیر. تهران: حروفیه.
طبیب‌زاده، امید (1391). «مقایسۀ وزن در اقوال ایزد‌‌ی‌ها با کلامات یارسان در پرتو برخی سروده­های ایرانیِ غربی». ادب پژوهی، شماره 20، صص74-53.
غنی، قاسم (1387). بحث در آثار و افکار و احوال حافظ. تهران: شرکت نشر کتاب هرمس، چاپ اول.
گوهرین، سیدصادق (1382). شرح اصطلاحات تصوف. تهران: نشر زوار، چاپ اول.
محمدپور، اسماعیل (1387). «بر موج آهو». مجلة شعر، شماره 63، صص 45-42.
مختاری، محمد (1387). چشم مرکب (نواندیشی از نگاه شعر معاصر). تهران: توس، چاپ اول.
نصر، سیدﺣﺴﻴﻦ (1378). «فرهنگ قدسی در فرهنگ ایران». مجلة هنرهای تجسمی، شماره10.
-------- (1381). معرفت  و معنویت. ترجمة انشاالله رحمتی. تهـران: دفتـر پژوهش و نشر سهروردی، چاپ دوم.
-------- (1385). دین و نظم طبیعت. ترجمة انشاءاﷲ رحمتی. تهران: نی نشر.
-------- (1370). جاودانگی هنر. ترجمة  سیدمحمد آوینی. تهران: انتشارات سوره مهر انتشارات برگ.
-------- (1379). هنر و معنویت اسلامی، نظر متفکران اسلامی دربارة طبیعت. تهران: خوارزمی.