بررسی واژگان و ترکیبات فارسی به‌کاررفته در اشعار کُردی نالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

10.34785/J013.2022.599

چکیده

نالی از سخنوران فصیح و مضمون­آفرین شعر کلاسیک کُردی در قرن نوزدهم میلادی است که واژه‌ها و ترکیبات فارسی فراوانی را در اشعار کُردی خویش به کار برده است؛ به گونه­ای که در این جنبه سرآمد دیگر شاعران شعر کلاسیک کُردی  است. در این پژوهش، تمام اشعار دیوان نالی بررسی شده و واژه‌ها، ترکیبات اسمی و افعال فارسیِ دیوان وی استخراج شده و با نمودار و آمار، درصد به­کارگیری آنها مشخص شده است. نالی با بهره­مندی از ترکیبات اسمی و فعلی و واژه‌های زبان فارسی، شیوه­ای نو را در ایجاد جمله­بندی­ و واژه­سازی در شعر کلاسیک کُردی فراهم آورده است و از این رهگذر، با مهارتی خاص، در توسعه و گسترش معانی نو در شعر کُردی کوشیده است و در سرایش اشعاری استوار و وزین، از توانمندی­های هر دو زبان فارسی و کُردی به‌خوبی، بهره برده است. نتایج نشان می­دهد که بسامد واژه‌ها و ترکیبات اسمی فارسی در شعر نالی فراوان است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of the Persian Words and Expressions in Nali’s Kurdish Poems

نویسندگان [English]

  • Seyed Asaad Sheikhahmadi 1
  • Sohila Salimizand 2
1 Assistant Professor of Persian Language and Literature, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.
2 MA in Persian Language and Literature, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.
چکیده [English]

Nali is one of the prominent and creative classical Kurdish poets of the nineteenth century. He used many Persian words and compounds in his Kurdish poems. He was one of the leading poets of classical Kurdish poetry in this area. In this research, all the poems of Nali’s Divan were studied, Persian words, nouns, and verb compounds were extracted, and their frequency was determined statistically. Nali presented a new method to create sentence structure and word formation in classical Kurdish poetry using the Persian language. In this way, Nali developed new meanings in Kurdish poetry. He used the capacities of both Persian and Kurdish languages in composing powerful metric poems. The data analysis showed the high frequency of Persian words and noun compounds in Nali’s poetry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nali
  • Kurdish poems
  • Persian language
  • Compounds
  • Vocabulary
  • Verbs
فارسی:
جوانرودی، مصطفی و طارق یاراحمدی. (1394). «تأثیرپذیری محوی کُرد از اشعار فارسی و عربی سعدی شیرازی». هشتمین همایش پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، دورۀ 8، صص 577-594.
رسول­نژاد، عبدالله و همکاران. (1394). «بررسی تطبیقی فخر ادبی در اشعار متنبی و نالی». دو فصلنامۀ ادب­نامۀ تطبیقی، دورۀ 2 / سال دوم، شمارۀ 1، صص 55-72.
شیخ­احمدی، سیّد اسعد. (1373). بررسی، نقد و پژوهش در آثار پارسی شاعران کُرد عراق (پایان­نامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی). تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
ـــــ (1389). «بررسی چند نکته­ی عروضی در دیوان نالی و تطبیق آن با ادب فارسی». مقالات نخستین کنگرۀ بین‌المللی ادبیات کُردی (بخش فارسی). سنندج: مرکز پژوهش­های کردستان­شناسی - دانشگاه کردستان، صص 228–235.
ــــ (1394). «تطبیق ادبیات کُردی با ادبیات فارسی در زمینۀ عروض و وزن شعر». پژوهشنامۀ ادبیات کُردی، دورۀ 1/ سال اول، شمارۀ 1، صص 1-14.
کردو، قانات. (1394)، تاریخ ادبیات کُردی. ترجمۀ عباس فرهادی توپکانلو، قم: عموعلوی.
کرمی‌چمه، یوسف و همکاران. (1390). «تصویری از حافظ در دیوان ناری». فصلنامه ادبیات و زبان­های محلی ایران زمین، دورۀ 1، شمارۀ دوم، صص 127-156.
 
کُردی:
خه‌زنه‌دار، مارف. (٢٠٠١). مێژووی ئه‌ده‌بی کوردی. به­رگی یه­که­م، هه‌ولیر: ئاراس.
ــــ (٢٠٠٣). مێژووی ئه‌ده‌بی کوردی. به­رگی سییه­م، هه‌ولیر: ئاراس.
رشید احمد، خورشید. (١٩٨٩). رێبازی رومانتیکی له ئه­ده­بی کوردی. ده­زگاری و رۆشنبیری و بڵاوکردنه­وه­ی کوردی، بغداد.
سه‌جادی، عه‌لائه‌ددین. (1395). مێژووی ئه‌ده‌بی کوردی. پێداچوونه­وه سه­عید که­ره­می، سنه: کوردستان، چاپی دوو­ه­م.
گه ­ردی، عه­ زیز. (٢٠٠٣). رابه ­ری کێشی شیعری کلاسیکی کوردی. سلێمانی: چاپخانه دیکان.
مه­ حموودزاده، ڕه­ هبه ­ر. (١٣٩٩). ئافاقی شیعری نالی. سنه: مادیار.
نالی، ئه‌حمه‌دی شا‌وه ­یسی میکائیلی. (١٣٨٦). دیوانی نالی. لێکۆڵینه ­وه و لێکدانه ­وه ­ی مه­ لا عەبدولکەریمی مودەرس، فاتێح عەبدولکەریم: پێداچوونه ­وه محەمەدی مه ­لا که ­ریم، سنه: کوردستان، چاپی پینجه­م.