هونەری هیبریدیزاسیۆن له شیعری شێرکۆ بێکەس‌دا

پشابادی, یدالله

doi:10.34785/J09.2022.011

هونەری هیبریدیزاسیۆن له شیعری شێرکۆ بێکەس‌دا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

یدالله پشابادی

مامۆستای زمان و ئەدەبی کوردی و ئەندامی توێژینگەی کوردستان‌ناسی، زانکۆی کوردستان، سنه، ئێران

10.34785/J09.2022.011

چکیده

به پێی لێکۆڵینەوەی ئەدەب‌ناسان و زمان‌ناسان وشه له درێژایی زەمەندا، به هۆی ئەوەی که له سیستم و ڕەوتێکی دیاریکراوی زمانیدا بەکاردەڕوات، دوای ماوەیەک کارتێکەری و وزەی زمانی و واتایی نامێنێ و تا ڕادەیەکی زۆر ئاسایی دەبێتەوه. نووسەر و شاعیر بۆ ژیاندنەوەی وشه و بارگاوی‌کردنی دەست‌دەدەنه ئاڵ‌وگۆڕکردن و گوێزانەوەی له نێو بنەماڵەیەکی واتاییەوه بۆ نێو بنەماڵەیەکی تری واتایی. ئەم گوێزانەوەیە کارتێکەری و هێز و وزەیەکی نوێی پێ‌دەبەخشێ. ئەم ڕەوته که به «هیبریدیزاسیۆن» ناسراوه، دیاردەیەکی بەرچاوی ئەدەبییه. له ئەدەبی کوردیدا شێرکۆ بێکەس به پانتاییەکی زۆرەوه ئەم هونەرەی بەکارگرتووه. ئەم وتارە به شێوەی تەوسیفی-شیکاری دەپەرژێته سەر لێکدانەوەی لێکئاڵاوی له شیعری شێرکۆدا. ئەم شاعیره له چەندین بەستێنی واتایی پەیوەندیدار به مروڤ، پیشە و کاری مرۆڤ، ئایین، کەرەسه و پێداویستیی ژیان، سروشت، زمان و ئەدەب، مۆسیقا، دەرهەست و بەرهەست و شوێن-کاتەوه، ئەم هونەرەی بەکارهێناوه و زمانێکی بەهێز و پڕوزەی ئافراندۆتەوه. شاعیر لەم بوارەدا گرنگایەتییەکی زۆری به مرۆڤ و هەرێمی شیعر و سروشت داوه و لە بەستێنی ئەم چەمکانەدا وێنای بەرزی خەیاڵیی وەکوو شوبهاندن و خواستنی نوێی ئافراندووه.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Hybridization in Sherko Bekas's Poetry

نویسنده [English]

Yadollah Pashabadi

Assistant Professor of Kurdish Language and Literature, Member of Kurdistan Studies Institute, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran

چکیده [English]

According to the research conducted by literary scholars and linguists, the word loses its semantic influence and capability over time due to its application within a specific linguistic system, turning into a somewhat routine phenomenon. To resurrect and enrich words, the litterateur or poet allows them to undergo paradigmatic and syntagmatic processes, granting a kind of freshness and new life to them by placing a word from one conceptual family next to one from another. Furthermore, this displacement of words adopts a modern form of power and function. Known as hybridization, this is a prominent process in literature. In the Kurdish literature, Sherko Bekas has employed this art particularly widely. This descriptive-analytical research seeks to analyze hybridization in Sherko Bekas’ poetry. The poet has created art by utilizing the technique in several semantic areas relevant to man, his occupation and conditions, religious, tools and instruments in his life, nature, language and literature, music, abstract and non-abstract concepts and time-space. He has thus granted greater power to his language of poetry and developed a new language. He has also provided man and the domains of poetry and nature with particular significance in that regard.

کلیدواژه‌ها [English]

Hybridization
Contemporary Kurdish Poetry
Sherko Bekas
Semantic inconsistency
Metaphor
Artistic Device

مراجع

کوردی

بێکەس، شێرکۆ. (٢٠٠٦). دیوان. شەش بەرگ. کوردستان.

بێکەس، شێرکۆ. (٢٠٠٧). کتیبی ملوانکه. چاپی یەکەم. سلێمانی: ڕەنج.

پەشابادی، یەدوڵڵا. (٢٠٢١). «ڕەهەندەکانی کەسایەتیپێدان له شیعری شێرکۆ بێکەسدا»، The Journal of Mesopotamian Studies, 6 (2), 267-287 (DOI: 10.35859/jms.2021.880268).

حوسێن، هیمداد. (٢٠١١). بزووتنەوەی ڕوانگه و شاعیرانی حەفتا و هەشتاکانی هەولێر. چاپی یەکەم. کەرکووک: یەکێتیی نووسەرانی کورد.

سەجادی، بەختیار. (٢٠٠٨). میخاییل باختین سەودای وتووێژ، پێکەنین و ئازادی. کۆمەڵه وتار. چاپی یەکەم. هەولێر: دەزگای توێژینەوه و بڵاوکردنەوەی موکریانی.

--------. (٢٠٢٢). فەرهەنگی زاراوەی ڕخنەیی. چاپی سێهەم. [سلێمانی:] ماڵی وەفایی.

--------، مەحموودی، محەمەد. (٢٠٠٤). فەرهەنگی شیکارانەی زاراوەی ئەدەبی: ئەدەب، ڕەخنەی ئەدەبی، تیۆریی ئەدەبی. بەرگی یەکەم: پیتی (ئ) تا کۆتایی (جێ). چاپی یەکەم. هەولێر: ئاراس.

عەبدوڵڵا، ئیدریس. (٢٠١١). لایەنه ڕەوانبێژییەکان له شیعری کلاسیکی کوردیدا به نموونەی حەمدی و حاجی قادری کۆیی. هەولێر: ئاکادیمیای کوردی.

فەقێ سلێمان، هەژار. (٢٠٢٢). هێماگەری له دەقە واڵاکانی شێرکۆ بێکەسدا. نامەی دوکتۆرا. زانکۆی سلێمانی.

قەرەداخی، ڕەشید. (٢٠٠٦). فەرهەنگی ئازادی ئینگلیزی کوردی. چاپی یەکەم. تاران: ئیحسان.

میرزا، حەمەسدیق. (٢٠١٢). فەرهەنگی شاخاتوون. چاپی یەکەم. سلێمانی شاخاتوون.

عەرەبی

باختین، میخائیل. (1987). الخطاب الروائی. ترجمة محمد برادة. الطبع الأول. القاهرة: دارالفکر للدراسات و النشر و التوزیع.

حمداوی، جمیل. (2020). التهجین فی روایات أحمد المخلوفی. الطبع الأول. الناظور: دار الریف للطبع و النشر.

فارسی

پرین، لورنس. (1393). ادبیات: ساختار، آهنگ و معنا. جلد دوم شعر. برگردان علیرضا فرحبخش و زینب حیدری مقدم. تهران: رهنما، چاپ اول.

پشابادی، یدالله. (1395). «تخیل خلاقانه و تصویرپردازی مبتنی بر آن در شعر شیرکو بیکس و محمود درویش (با تکیه بر دهربهندی پهپووله و مدیح الظل العالی)». پژوهشنامة ادبیات کردی، دورة 2، شمارة 2، پیاپی 3، آذر 95، صص 83-109.

تودوروف، تزوتان. (1392). نظریة ادبیات: متنهایی از فرمالیستهای روس. مترجم عاطفه طاهایی. تهران: دات، چاپ اول.

دلایی میلان، علی؛ فهری سلیمان. (1397). «بررسی بازتاب نمادهای اسطورهای در اشعار احمد شاملو و شیرکو بیکس». پژوهشنامة ادبیات کردی، سال چهارم، شمارة 5، بهار و تابستان، صص 247-275.

سجودی، فروزان. (1378). «درآمدی بر نشانهشناسی در شعر فارسی». مجلة فرهنگ و توسعه. شمارة 39-41، صص 135-140.

شفیعیکدکنی، محمدرضا. (1386). موسیقی شعر. تهران: آگاه، چاپ دهم.

------. (1391). رستاخیز کلمات. تهران: سخن، چاپ دوم.

------. (1394). با چراغ و آینه (در جستجوی ریشهها تحول شعر معاصر ایران). تهران: سخن، چاپ پنجم.

صفوی، کورش. (1390). از زبانشناسی به ادبیات. دو جلد. تهران: سورة مهر، چاپ سوم.

--------. (1398). آشنایی با نظریههای نقد ادبی. تهران: نشر علمی، چاپ اول.

طاهری، فائزه و فرهاد طهماسبی. (1396). «بررسی تطبیقی اشعار سهراب سپهری و سن ژون پرس با نگاهی به عرفان شرقدور». نشریة ادبیات تطبیقی دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال 9، شمارة 16، بهار و تابستان، صص 87-100.( 10.22103/JCL.2017.1684)

فینک، بروس. (١٣٩٩). سوژة لاکانی بین زبان و ژوئیسانس. ترجمة محمدعلی جعفری. تهران: ققنوس، چاپ سوم.

قاسمیپور، قدرت. (1388). «نقیضه در گسترة نظریههای ادبی معاصر». فصلنامة نقد ادبی. دورة 2، شمارة 6، صص 127-147.( 20.1001.1.20080360.1388.2.6.8.1)

قاسمیفرد، هدیه و ناصر زارع. (1400). «واکاوی هنرسازة فاوامیزی در اشعار احمد شاملو و آدونیس». نشریة ادبیات تطبیقی، سال سیزدهم، شمارة بیست و چهارم، بهار و تابستان، صص 169-195.( 10.22103/JCL.2021.15816.3065)

کلیگز، مری. (1394). درسنامة نظریة ادبی. ترجمة جلال سخنور و همکاران. تهران: اختران، چاپ دوم.

English

Al Araqi, Rashad. (2017). "Hybrid/Hybridization from Postcolonial & Islamic Perspectives". Research Journal of English Language and Literature (RJELAL). Vol. 5. No. 1. Jan-Mar.pp 53-61.

Grishakova, Marina. (2013). "Complexity, Hybridity, and Comparative Literature". CLCWeb: Comparative Literature and Culture. 15.7 (DOI: https://doi.org/10.7771/1481-4374.2379)

Mourao, Jose Augusto. (2006). "Hybridization and Literature". KODOKAS/CODE, Ars Semeiotica, V. 29, No. 4, pp. 311-319.

Tindol, Robert. (2016). "Hybridization in Samuel Taylor Coleridge's "Kubla Khan". Comparative Literature: East & West, 25:1, 10-29, DOI: 10.1080/25723618.2016.12015412.