پدری که نه مرده است نه زنده؛ تحلیل جایگاه پدر نمادین در داستان‌های چوب خشک بلوط و حصار و سگ‌های پدرم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

«پدرکشی» از اسطوره‌هایی است که در دانش روانکاوی فروید و به‌ تبع آن لکان به آن توجه شده و از آن به ‌ویژه با عنوان «عقدۀ ادیپ» یاد می‌شود. به سبب این‌که نویسندگان داستان‌نویس نیز به اسطوره‌های گوناگون توجه ویژه‌ای داشته‌اند، به بازتاب آنها در آثار داستانی برمی­خوریم. اسطورۀ پدرکشی نیز از این امر مستثنی نیست. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل کیفی و کمّی و با تکیه بر آموزه‌های روانکاوانۀ لکان کوشیده‌ایم، ابتدا تفوق دال بر مدلول را به ‌میانجی نمونه‌هایی از داستان چوب خشک بلوط و حصار و سگ‌های پدرم و در وهلۀ بعد، حضور قوی‌تر پدر نمادین از پدر فیزیکی و طبیعی را در داستان‌های مذکور نشان دهیم. قراین به ‌دست ‌آمده نشان می‌دهد: 1- تکه به ‌سبب حفاظت از نام پدر سوژۀ منحرف و فرزندان پیربابا به‌ سبب آرزوی نابودی و رهاکردن پدر، دارای سوژۀ وسواسی هستند. نیز پسر ارشد خانواده به ‌سبب قتل پدر سوژۀ وسواسی و پدر به ‌سبب حفاظت از قانون یا میل پدر، نخستین سوژۀ منحرف است. 2- فرزندان پیربابا و پسر ارشد خانواده گمان می‌کنند با کشته ‌شدن پدر، به آزادی می‌رسند، غافل از آن‌که با حذف دال، دال دیگری جایگزین پدر فیزیکی می‌شود و آن دال از نام پدر محافظت می‌کند. 3- اعضای درون حصار، آزادی به ‌مثابۀ ژوئیسانس را زمانی تجربه کرده‌ بودند که به گفتۀ راوی به‌صورت «دزدکی»، یعنی دور از نگاه خیره، از میل دیگری بزرگ تخطی نموده بودند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Father Who is Neither Dead nor Alive: Analysis of the Position of the Symbolic Father in the Stories Dry Oak Wood and My Father's Yard and Dogs

نویسنده [English]

  • Tohid Shalchian Nazer
Ph.D. Candidate in Persian Language and Literature, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

"Patricide" is one of the myths that has been focused on in Freud's psychoanalytic knowledge and subsequently by Lacan, particularly referred to as the "Oedipus Complex." Because writers of fiction have also paid special attention to various myths, we see their reflection in literary works. In this study, using qualitative and quantitative analysis methods and relying on Lacanian psychoanalytic principles, we first aim to show the superiority of the signifier over the signified through examples from the stories Dry Oak Wood and My Father's Yard and Dogs. And then, we demonstrate the presence of a stronger symbolic father figure than the physical and natural father in these stories. The findings indicate 1. Teke is a pervert subject because of protecting his father's name, and Pirbaba's children are obsessive subjects because of their desire to destroy and abandon their father. Also, the eldest son of the family is the first pervert subject due to the murder of the father, and the father is the first pervert subject due to the protection of the law or the desire of the father; 2. The children of Pirbaba and the eldest son of the family are believed to be freed when the father is killed, unaware of the fact that when the sign is broken, another sign replaces the father and protects the father's name; 3. The members inside the yard had experienced freedom as "juissance" only when, according to the narrator, they had transgressed the desire of a great other in a "sneaky" way i.e., bypassing the gaze and deviating from another grand desire.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lacan
  • Mahmoud Dolatabadi
  • Shirzad Hassan
  • Dry Oak Wood
  • My Father's Fence and Dogs
احمدی‌فر، رشید و دیگران. (1400). «تحلیل رمان حصار و سگ‌های پدرم براساس نظریۀ کهن‌الگویی و روانکاوانه». پژوهشنامۀ ادبیات کردی، س 7، ش 2 (پیاپی 12)، صص 49- 70.
پشابادی، یدالله و دیگران. (1396). «بررسی و تحلیل اندیشه‌های شیرزاد حسن (بر اساس منتخب آثار داستانی وی)». پژوهشنامۀ ادبیات کردی، س 3، ش 4، صص 31-58.
پیر کلرو، ژان. (1398). واژگان لکان. ترجمۀ کرامت موللی، تهران: نی.
حسن، شیرزاد. (1393). حصار و سگ‌های پدرم. ترجمۀ مریوان حلبچه‌ای، تهران: نیماژ.
دور، جوئل. (1397). روانکاوی بالینی لاکان. ترجمۀ رضا سویزی و تورج بنی‌رستم. تهران: کیان افراز.
دولت‌آبادی، محمود. (1397). بنی‌آدم. تهران: دالاهو.
فینک، بروس. (1397). سوژۀ لاکانی بین زبان و ژوئیسانس. ترجمۀ محمدعلی جعفری، تهران: ققنوس.
معتمدنیا، معصومه. (1400). «در جستجوی آزادی یا گریز از آن: تحلیلی روانکاوانه از رمان حصار و سگ‌های پدرم». پژوهشنامۀ ادبیات کردی، س 7، ش 1 (پیاپی 11)، صص 23-38.
موللی، کرامت. (1398). مقدماتی بر روانکاوی لکان: منطق و توپولژی. تهران: دانژه.