شیکاریی شیعری کوردیی منداڵان ( نموونە: منداڵ و ژینگە و هۆنراوەی ژینگەیی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 خوێندکاری ماستەری زمان و ئەدەبی فارسی، کۆلێژی زمان و وێژە، زانکۆی کوردستان، سنە، ئێران.

2 مامۆستای زمان و ئەدەبی فارسی، زانکۆی کوردستان، سنە، ئێران.

چکیده

بە پێچەوانەی سەدەکانی ڕابردوو کە بایەخێکی ئەوتۆ بە منداڵ و گوتاری منداڵانە نەدرابوو، ئەمڕۆکە منداڵ وەک کەسایەتییەکی هەستیار و گرینگ ناسراوە. لەم نێوەدا ئەدەبی منداڵان وەک یەکێک لەو بەستێنانەی کە هۆی پێوەندیی زیاتری منداڵ لەگەڵ دنیای دەوروبەریدا و ئاوێتەبوونی لەگەڵ حەز و خواستێکی منداڵانەیە، زۆر زیاتر لە پێشوو بایەخی پێ‌دەدرێت. لە ئەدەبی منداڵاندا شیعر دەور و پێگەیەکی تایبەتی هەیە و بەهۆی ئەوەی شیعری منداڵان هەڵگری کۆمەڵێک تایبەتمەندی تایبەت بە خۆیەتی، نووسینی هەستیارییەکی بەرچاوی دەوێت. لەم توێژینەوەیەدا دوای تاوتوێی چەمکی منداڵ و قۆناغەکانی منداڵی، دوو بەرهەمی تایبەت بە منداڵان بە ناوەکانی منداڵ و ژینگە و هۆنراوەی ژینگەیی بەپێی پێوەرەکانی ئەدەبی منداڵان خوێندنەوەیان بۆکراوە. شێوازی ئەنجامی ئەم توێژینەوەیە وەسفی– شیکارییە. لەم توێژینەوەیەدا وێڕای شیکردنەوەی تایبەتمەندییەکانی شیعری منداڵان لە دوو بەرهەمی دەست‌نیشان‌کراو، لێکدانەوەی گشتی بۆ ناوەرۆکی شیعرەکان کراوە. ئەنجامی لێکۆڵینەوەکە دەریدەخەن ئەم شیعرانە بەپێی حەز و خواستی منداڵانە نەنووسراون و زیاتر تێکەڵ‌بوونی چەمکەکانی گەورەساڵانە کە بە سەر دەقێکی منداڵانەدا سەپێندراون. لەبەرچاونەگرتنی شێوازی هۆنینەوەی شیعریی منداڵان، نەبوونی چەمکی خەیاڵ و وێنەی خەیاڵی تایبەت بە منداڵ، بوونی کۆمەڵێک هێما، خوازە و درکەی تایبەت بە شیعری گەورەساڵان و دەرکەوتنی لایەنی ئامۆژگاری شیعرەکان، ئاکامی هەڵسەنگاندن و شیکاریی ئەو دوو بەرهەمە شیعرییەیە کە لە باشووری کوردستان چاپ و بڵاو کراونەتەوە.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing Kurdish Children’s Poetry: A Case Study of Children, Environment, and Environmental Poetry

نویسندگان [English]

  • Arash Mehraban 1
  • Asaad Sheykh Ahmadi 2
1 M.A. Student in Persian Language and Literature, Faculty of Language and Literature, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.
2 Assistant Professor in Persian Language and Literature, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.
چکیده [English]

In contrast to previous centuries, where children and their literature were not considered important, they are now recognized as significant. Meanwhile, literature, as one of the contexts that connect children to the world around them, is now more intertwined with their childish feelings, pleasure, and desires. In literature, poetry holds a special place, and when it comes to children's poetry, it requires a delicate approach due to its specific standards.  The present study aims to analyze children and childhood stages in two poetic works for children, while evaluating their poetic characteristics according to the theoretical standards of children's poetry. The research method employed in this study is analytical, and data is collected through library research. The findings of the study suggest that the analyzed works do not take into account children's feelings and desires. Instead, adult themes are imposed upon children's texts. The works also disregard the standards of children's poetry, lacking in children's poetic language and imagination in both content and form. Additionally, the use of multiple symbols, ironies, and didactic language are among the characteristics observed in the two poetic works published in Southern Kurdistan.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Child
  • Children’s literature
  • Children’s poetry
  • Child and environment
  • Environmental poetry
چایچی، سیمین (١٣٩٧). ئەدەبی منداڵان لە زمانی کوردیدا و کێشەی چەندایەتی و چۆنایەتی. سنه: ماد.
حەمە ڕەشید بەرزنجی، عەلی (٢٠٢١). منداڵ و ژینگە. سلێمانی: ڕێکخراوی ئایندە بۆ پاراستنی ژینگە.
خامۆش، ڕۆستەم (٢٠٢١). هۆنراوەی ژینگەیی. سلێمانی: ڕێکخراوی ئایندە بۆ پاراستنی ژینگە.
زانستگای کوردستان (٢٠١٠). کۆمەڵە وتاری یەکەمین کۆڕی نێونەتەوەیی ئەدەبی کوردی، بەرگی یەکەم: سنە.
 شەبانی، ئەحمەد (١٣٩٩). »شیعری منداڵان بە کەیفی گەورەساڵان: خوێندنەوەی شیعری کوردیی منداڵان لە کوردستانی ئێراندا«. پژوهشنامه ادبیات کردی. دەورە. ٦، ژ. ١ (٩)، لل. ٥٩-٧٤.
فەرهادی، حەمەساڵح (٢٠١٠ ). لەبارەی ئەدەبی منداڵانەوە. سنە: زانکۆی کوردستان.
فەللاح، شەریف (١٣٩٧). دەلاقە. سنە: ماد.
یەکێتی نووسەرانی کوردستان (٢٠١٣). چەند لێکۆڵینەوەیەک دەربارەی ئەدەبی منداڵان: سلێمانی.
فارسی:
ابراهیمی، جعفر (١٣٨٩). ادبیات کودک و نوجوان ( شناسایی، ارزشیابی و ارزشگذاری). تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب­های درسی ایران.
پاکزاد، مهری و همکاران (1395). نگاهی بە ادبیات شفاهی و مکتوب کردی. بوکان.
جلالی، مریم (١٣٨٩). »اوزان شعر فارسی در شعر کودک«. کتاب ماە کودک و نوجوان. ش. ١٥٩ صص. ٧٩-٨٢.
حجازی، بنفشە (١٣٧٩). ادبیات کودک و نوجوان. تهران: نشر مرکز، چاپ سوم.
رندلز، کیمبرلی )١٣٩٤). ادبیات کودک. تهران: افق.
شکوهی، ‌غلامحسین (1399). تعلیم و تربیت و مراحل آن. مشهد: آستان قدس رضوی.
قزل ایاغ، ثریا (1393). ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن. تهران: سمت.
کدکنی، شفیعی (١٣٧٦). موسیقی شعر. تهران: انتشارات آگاه، چاپ پنجم.
کریمی، یوسف (١٣٩٩). روانشناسی اجتماعی. : نظریه­ها و مفاهیم و کاربردها، تهران: نشر ارسباران.
مدنی، داوود و خسروی، شکیب (١٣٨٨). »نشانه­شناسی زبان در شعر کودک«. فصلنامه تخصصی ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، ش. 23، صص. 102-103.
 Huck, Charlotte (1997). Childrens Lit. In the Elementary School. 6 th ed. McGraw-Hill.
Editorial Board, International Research in Children's Literature. (2013( V. 6,  P. 127-142.
Styles, Morag (2018). The Case for Children’s Poetry. University of Cambridge.