بررسی سوره ملک و قلم در ترجمه منظوم ریبوار هه‌جمنه‌یی براساس نظریه یوجین نایدا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 دانشیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 گروه معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، کردستان، ایران.

10.34785/J013.2022.006

چکیده

قرآن کریم با ذات محتوایی و پیامی خود جهت هدایت و تغییر رفتار و سبک زندگی مادی­گرایانه به الهی­گونه بر بشر نازل شده است، چنین متن­هایی با متن نوشته­های بشری تفاوت­های اساسی دارد؛ بنابراین ترجمه این­گونه متن­ها با متن­های دیگر متفاوت است، مترجمان قرآن می‌کوشند تا بر اساس نظریه­های مطرح ترجمه به انتقال مفاهیم اصلی متن قرآن به زبان مقصد بپردازند به طوری‌که در کنار آن ساختار اصلی حفظ شود و ساخت نحوی و دستوری آن به زبان مقصد منتقل شود و معانی اصلی واژگان و عبارات زبان مبدأ در ترجمة منعکس گردد. در این پژوهش بر اساس روش تحلیل علمی و با تکیه بر عناصر اصلی ترجمه در نظریة یوجین نایدا، به بررسی ترجمة سوره­های «ملک» و «قلم» در ترجمة منظوم ریبوار هه‌جمنه‌یی به زبان کردی می‌پردازیم. نتیجة پژوهش نشان می­دهد که این ترجمه دارای نقاط قوت و ضعف است؛ چه این که مترجم در اثر خود از ترجمة صوری بهرة بسیاری برده و توانسته است زبان مقصد را به زبان مبدأ نزدیک سازد. از سوی دیگر، بنا بر افزایش متن ترجمه نسبت به متن آیات در برخی از ابیات، از ترجمة پویا در زبان مقصد بهره برده است. البته بیشتر معادل‌های مترجم در ترجمه صحیح است و این نشان‌دهندة تسلط وی به ترجمه است. هرچند ناپخته بودن متن مقصد در مواردی کاملا محرز بوده و عدم معادل­یابی نیز آشکار است. نهایت آن‌که ترجمة هه­جمنه­یی در قالب منظوم، ترجمه­ای قابل قبول و متناسب با زبان متن مبدأ است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A study of Molk and Qalam Surah in the Rebwar Hajmanae’s Poetic Translation of The Holy Quran Based on Eugene Naida’s Theory

نویسندگان [English]

  • Javad Khanlari 1
  • Ebrahim Namdari 2
  • Abbas Rahbari 3
1 Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Payame Noor University, Tehran, Iran
2 Associate professor, Department of Arabic Language and LIterature, Payame Noor University, Tehran, Iran
3 Department of Islamic Education, Farhangian University, Kurdistan, Iran.
چکیده [English]

The Holy Qur'an, with its content and message, has been revealed to mankind to guide and change the materialistic behavior and lifestyle in a divine way. Such texts are fundamentally different from the text of human writings; therefore, the translation of such texts is different from other texts. Its grammar should be transferred to the target language and the main meanings of words and phrases of the source language should be reflected in the translation. In this research, based on the method of scientific analysis and relying on the main elements of translation in Eugene Naida's theory, we examine the translation of the surahs "Molk" and "Qalam" in the translation of Rebwar's hegemonic poem. The results of the research show that this translation has strengths and weaknesses; What is more, the translator has benefited a lot from formal translation in his work and has been able to bring the target language closer to the source language. On the other hand, due to the increase of the translated text compared to the text of the verses in some verses, it has used dynamic translation in the target language. Of course, most of the translator's equations in translation are correct, and this shows his mastery of translation. However, in some cases, the destination text is immature and the equivalence is obvious. Finally, a hegemonic translation in the form of a poem is an acceptable translation appropriate to the language of the source text.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Surah Molk and Qalam
  • Rebwar -Hajmanae
  • Naida
  • Poetic Translation
عربی:
قرآن کریم
الهاشمی، احمد. (۱۳۸۲). جواهر البلاغه. ترجمة حسن عرفان. قم: نشر بلاغت.
فارسی:
برواسی، اسماعیل و اسماعیلی، نسرین. (1399). «ارزیابی کیفیّت ترجمۀ کُردی قرآن کریم توسّط هَژار موکریانی بر اساس گرایش‌های ریخت‌شکنانۀ آنتوان بِرمَن». پژوهش‌های زبان و ترجمه فرانسه، دوره 3، شماره 1، صص 201-220.
بهرامی، خدیجه. (1399). «بررسی فرانقش‌های اندیشگانی و متنی ترجمه سوره مُلک». فصلنامه مطالعات قرآنی، دوره 11، شماره 44، صص 9-34.
حقانی، نادر. (۱۳۸۶). نظرها و نظریه‌های ترجمه. ویراستة افشین کازرونی. تهران: امیرکبیر.
سمیعی (گیلانی)، احمد. (۱۳۸۳). نگارش و ویرایش. چاپ پنجم. تهران: سمت.
صفارزاده، طاهره. (۱۳۸۰). ترجمه قرآن. تهران: موسسه فرهنگی جهان رایانه کوثر.
صلح­جو، علی. (۱۳۸۵). گفتمان و ترجمه. چاپ چهارم. تهران: نشر مرکز.
طباطبایی، سیدمحمد حسین. (۱۴۱۷). تفسیر المیزان. ترجمة سید محمد باقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
علامی، ابوالفضل. (۱۳۸۹). «علائم وقف سجاوندی». رشد آموزش قرآن، جلد 29، شماره 7، صص 20-25.
غلامحسین­زاده، غلامحسین. (۱۳۸۶). راهنمای ویرایش. ششم، تهران: سمت.
فاضل سعدی، احمد. (۱۳۹۴). فن ترجمه. قم: بوستان کتاب قم.
فرحزاد، فرزانه؛ و محمدی شاهرخ، افسانه. (۱۳۹۴). فرهنگ جامع مطالعات ترجمه. تهران: نشر علمی.
فولادوند، محمدمهدی. (۱۴۱۵). ترجمه قرآن. چاپ اول. تهران: هیئت علمی دارالقرآن الکریم.
فیروزآبادی، سیدسعید؛ و ابراهیمی، زهرا. (۱۳۹۵). «بررسی چند ترجمة سورة ناس به زبان آلمانی بر اساس نظریة یوجین نایدا». مطالعات ادبیات تطبیقی، شماره 37، صص 31-55.
فیض الاسلام، سیدعلی­نقی. (۱۳۷۸). ترجمه و تفسیر قرآن عظیم. چاپ اول. تهران: فقیه.
قرائتی، محسن. (۱۳۷۴). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن.
کریمی، شرافت و دیگران. (۱۳۹۸). «معرفی و بررسی ترجمه‌های قرآن کریم از مصطفی خرم دل (بررسی موردی تفسیر نور و شنه­ی ره­حمه­ت)». پژوهشنامه ادب اسلامی، دوره اول، شماره دوم، صص ۲۷-۴۴.
کریمی، شرافت و دیگران. (۱۳۹۷). «سیر تاریخی و انواع ترجمه‌های قرآن کریم به زبان‌های فارسی و کردی». پژوهشنامه ادبیات کردی، سال چهارم، شماره ۵، صص ۲۲۷-۲۴۶.
کمالی، جواد. (۱۳۷۲). «حذف و اضافه در ترجمه». مترجم، جلد ، شماره‌های 11-12، صص 16-30.
کزازی، جلال الدین. (۱۳۷۴). ترجمانی و ترزبانی: کند و کاوی در هنر ترجمه. تهران: جامی.
لطفی پور ساعدی، کاظم. (۱۳۹۷). درآمدی به اصول و روش ترجمه. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
مستعلی پارسا، غلامرضا؛ قاسمی پرشکوه، سعید؛ وبرزگر کلورزی، منصوره. (۱۳۹۶). «پیوند ویرایش با سه‌ عنصر ترجمه در نظریة نایدا (موردپژوهی در ترجمة قرآن کریم)». پژوهش های ادبی - قرآنی، جلد 20، شماره 5، صص 1-24.
مکارم شیرازی، ناصر. (۱۳۷۳). ترجمه قرآن. قم: دارالقرآن الکریم (دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی).
موسوی گرمارودی، علی. (۱۳۸۴). ترجمه قرآنی. چاپ دوم. تهران: انتشارات قدیانی.
یوجین، آلبرت نایدا؛ و آر. تیبر، چارلز. (۱۳۹۳). نظریه و عمل در ترجمه. ترجمه‌ی امیر شجاعی و زهرا داوریان. چاپ اول. تهران: انتشارات نوروزی.
کوردی:
شرفکندی (هه ژار)، عبدالرحمن. (۱۳۶۹). هه­ نبانه بورینه. تهران: سروش.
هه­ جمنه­ یی، ریبوار. (1388). قورئانی پیروز. مریوان: ئه­وین.
انگلیسی:
Nida, Eugene. (1964). Towards a Science of Translation, with Special Referene to Principles and Procedures Involved in Bible Translsting. Leiden: Brill.